Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 11

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 11

[Khởi sự minh giải câu 2 của ca khúc thứ nhất, cho thấy chính là nhờ những khó khăn khắc nghiệt mà linh hồn gặt hái được một lòng yêu mến Thiên Chúa say mê cuồng nhiệt]

Nồng nàn yêu thương và âu lo.

1 - Với câu thơ này, linh hồn muốn nói đến thứ lửa tình yêu chúng ta đã đề cập. Tựa như lửa vật chất tác động lên củi, lửa tình yêu cũng đang xông vào linh hồn trong đêm chiêm niệm não nùng này. Xét về một phương diện nào đó, sự đốt cháy đang bàn đây cũng giống với sự đốt cháy tác động lên phần cảm giác của linh hồn đã nói trên kia, tuy nhiên về một mặt nào đó nó lại khác hẳn với lần trước, tựa như sự khác biệt giữa hồn và xác, giữa phần tâm linh và phần khả giác. Thật vậy, sự đốt cháy này là một sự bùng cháy tình yêu nơi tâm linh. Giữa những xung đột tối tăm ấy, linh hồn vừa cảm thấy đang bị tình yêu thần linh đánh cho bị thương chí tử, vừa cảm thấy đang được nhận thức và nếm trước về Thiên Chúa, mặc dù không phải là hiểu được một điều gì cụ thể, bởi lẽ như chúng tôi đã nói, trí năng đang còn ở trong tối tăm.

2 - Ở đây linh hồn đang mê mệt với tình yêu bởi sự đốt cháy tâm linh này gây ra nỗi đam mê tình yêu. Đây là một tình yêu được phú ban, cho nên có tính thụ động hơn là chủ động, và vì thế nó làm nảy sinh trong linh hồn một đam mê yêu thương mãnh liệt. Nhờ đã bắt đầu có được đôi phần ơn hiệp nhất với Thiên Chúa, tình yêu này cũng được tham dự đôi chút vào các đặc tính của ơn ấy. Những đặc tính này là những hoạt động của Thiên Chúa hơn là của chính linh hồn và đã được thu phục cho linh hồn một cách thụ động, mặc dù vẫn phải có sự ưng thuận của linh hồn. Chỉ có tình yêu Thiên Chúa đang tiến đến chỗ hiệp nhất với linh hồn mới mang lại sức nóng, sức mạnh, khí chất và sự đam mê tình yêu hay sự bùng cháy, theo cách nói của linh hồn ở đây. Linh hồn càng khống chế được mọi mê thích, bắt chúng trở thành xa lạ và mất hết khả năng nếm hưởng mọi chuyện trên trời dưới đất, tình yêu này càng tìm được nhiều chỗ đứng và tư thế sẵn sàng nơi linh hồn để nên một với linh hồn và gây thương tích cho nó.

3 - Như đã nói, trong cuộc thanh tẩy tối tăm này, tác động ấy của tình yêu đang diễn ra một cách kỳ diệu, bởi lẽ Thiên Chúa bắt mọi sự thích thú của linh hồn phải thôi bú và trở thành lắng đọng hết sức đến nỗi chúng không còn thể nào vui thỏa được nơi những gì chúng vốn ưa thích. Thiên Chúa thực hiện tất cả điều ấy để, một khi Ngài đã tách riêng các thích thú ấy và cho chúng lắng đọng lại nơi Ngài, linh hồn sẽ được thêm sức mạnh và khả năng nhận lãnh ơn hiệp nhất trong tình yêu mà Ngài khởi sự ban cho linh hồn thông qua ơn thanh luyện này. Với ơn này, linh hồn sẽ yêu mến Thiên Chúa cách mãnh liệt nhất với tất cả những năng lực và những mê thích của nó cả về mặt cảm giác lẫn tâm linh. Điều ấy sẽ không thể được nếu các mê thích bị phân tán do mải lo nếm hưởng các sự vật khác. Bởi vậy để có thể nhận được sức mạnh tình yêu của sự hiệp nhất với Thiên Chúa, vua Đavít đã thưa với Thiên Chúa: "Con sẽ duy trì sức mạnh con cho Chúa ” (Tv 58/59,10), nghĩa là con sẽ duy trì cho Chúa mọi khả năng, mọi mê thích và sức mạnh của các quan năng của con, con không còn muốn dùng chúng vào việc gì hoặc để vui thỏa nơi bất cứ điều gì khác ngoài Chúa.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 10 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 10 (tiếp theo)

7 - Thứ năm, từ sự so sánh ấy, chúng ta cũng suy ra được điều đã nói trên, đó là quả thực sau những khoảnh khắc được xoa dịu ấy, linh hồn lại phải chịu đau khổ một lần nữa, mãnh liệt và tinh tế hơn trước. Lý do là vì lửa tình yêu ấy, sau khi lộ rõ cho người ta thấy và thanh tẩy các bất toàn bên ngoài, liền quay về tấn công phần sâu xa hơn còn phải thanh toán và thanh tẩy. Tại đây nỗi đau khổ của linh hồn sẽ thâm sâu hơn, tinh tế hơn và mang tính tâm linh hơn, bởi lẽ lửa đang gặm mòn những bất toàn thâm sâu nhất, tinh tế nhất, mang tính tâm linh nhất và bám rễ sâu nhất nơi nội tâm. Cũng như khi đốt củi, lửa càng bén sâu vào trong củi thì càng công phá dữ dội và mãnh liệt hơn, để chiếm lấy phần bên trong ấy cho bằng được.

8 - Thứ sáu, từ đó chúng ta cũng suy ra được lý do khiến linh hồn nghĩ rằng mọi ơn lành đều đã chấm dứt và bản thân nó dẫy đầy xấu xa, bởi lẽ giờ đây chẳng còn lại gì cho nó ngoài những nỗi đắng cay, hệt như thanh củi đang cháy chẳng còn thấy được khí trời hay thứ gì khác ngoại trừ lửa đang thiêu hủy nó. Tuy nhiên sau khi có được những sự xoa dịu giống như những xoa dịu lúc đầu, linh hồn sẽ vui thoả cách sâu xa hơn bởi vì cuộc thanh tẩy có tính cách thâm sâu hơn.

9 - Thứ bảy, từ đó chúng ta cũng có thể suy ra rằng tuy được vui thoả rất nhiều trong những khoảng nghỉ nói trên, nhưng nếu linh hồn nhận ra rằng một gốc rễ bất toàn vẫn còn đó thì chắc chắn linh hồn sẽ cảm thấy niềm vui không còn toàn vẹn, bởi vì dường như một cuộc thử thách mới lại đang đe dọa sẽ ập xuống và một khi linh hồn cảm thấy như thế, cuộc thử thách ấy liền trở lại rất nhanh. Cuối cùng, trước mắt linh hồn những gì còn phải thanh tẩy và soi sáng nơi thâm cung của nó vẫn không bị những phần đã được thanh tẩy che lấp hẳn. Cũng hệt như nơi thanh củi ta có thể nhận ra phần lõi bên trong còn phải được bốc sáng, khác hẳn với phần đã được đốt cháy ở phía ngoài. Cho nên khi cuộc thanh tẩy này quay lại ập vào nội tâm sâu hơn, chẳng có gì đáng ngạc nhiên nếu linh hồn lại một lần nữa tưởng rằng mọi ơn lành của nó đã chấm dứt. Nó không còn mong gì những ơn lành ấy sẽ trở lại, bởi vì khi nó đang trải qua những cuộc thụ nạn thật sâu xa thì mọi ơn lành bên ngoài chẳng còn đáng kể gì đối với nó nữa.

10 - Đã nắm được lối so sánh ấy cùng với những gì đã nói về câu thứ nhất của ca khúc đầu tiên về đêm dày và những điều khủng khiếp của đêm ấy, giờ đây chúng ta nên rời khỏi những cảm nghiệm buồn đau ấy của linh hồn để bắt đầu bàn về hoa trái của những giọt lệ linh hồn đã đổ ra cũng như những đặc điểm may mắn sẽ bắt đầu được ca lên trong câu thơ thứ hai:

Nồng nàn yêu thương và âu lo.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 10 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 10 (tiếp theo)

3 - Trước hết, chúng ta có thể hiểu rằng cái ánh sáng và ơn khôn ngoan đầy yêu thương sẽ nên một với linh hồn để biến đổi nó, cũng chính là cái ánh sáng lúc đầu đã thanh tẩy và chuẩn bị cho linh hồn, hệt như thứ lửa táp vào củi để biến củi thành lửa cũng chính là thứ lửa trước đó đã chuẩn bị cho củi có thể đón nhận được sự biến đổi ấy.

4 - Thứ hai, chúng ta thấy được rằng những nỗi đớn đau linh hồn cảm nghiệm không phát xuất từ ơn khôn ngoan - bởi theo lời tác giả sách Khôn Ngoan thì "cùng với Đức Khôn Ngoan mọi sự tốt lành đã đến với tôi” (Kn 7,11)- nhưng chính là do sự yếu nhược và bất toàn của linh hồn . Nếu không trải qua cuộc thanh tẩy ấy, linh hồn sẽ không thể nhận lãnh ánh sáng thần linh cũng như sự ngọt ngào và hoan lạc của Đức Khôn Ngoan. Cũng hệt như củi phải được hun khô xong đâu đấy mới bén được lửa và được biến thành lửa. Đó là lý do tại sao linh hồn phải chịu đau đớn đến thế. Tác giả sách Huấn Ca xác nhận điều đó khi kể lại nỗi đớn đau ông phải chịu để được nên một với Đức Khôn Ngoan và vui hưởng được đức ấy: "Tâm can tôi bồn chồn tìm kiếm Đức Khôn Ngoan, vì thế, tôi đạt được kho tàng vô giá ” (Hc 51,21).

5 - Thứ ba, nhân đây chúng ta cũng có thể suy ra được cách các linh hồn phải chịu đau khổ ở Luyện Ngục. Dù lửa có táp vào họ cũng chẳng làm gì được họ nếu họ chẳng có những bất toàn để phải chịu khổ. Những bất toàn ấy là chất liệu cho lửa có thể cháy. Một khi thứ chất liệu ấy đã cháy hết thì chẳng còn gì để đốt nữa. Cũng thế, tại đây, khi các bất toàn bị thiêu rụi, nỗi khổ não của linh hồn sẽ chấm dứt và chỉ còn lại niềm vui thoả.

6 - Thứ tư, chúng ta có thể suy ra rằng linh hồn càng được thanh tẩy và tinh luyện do lửa tình yêu này, thì càng bốc cháy trong tình yêu, tựa như củi càng được lửa hun khô càng mau nóng. Tuy vậy không phải lúc nào linh hồn cũng cảm thấy được sự bốc cháy yêu thương này mà chỉ đôi khi, lúc ơn chiêm niệm nói trên không ập xuống quá mãnh liệt; khi ấy linh hồn có được cơ hội quan sát và vui hưởng công việc đang được thực hiện nơi nó và đang được tỏ bày cho nó, như thể người ta ngưng làm việc và kéo sắt ra khỏi lò để quan sát phần nào những gì người ta đang làm. Bấy giờ linh hồn mới có thể quan sát ơn lành Thiên Chúa ban cho nó, những ơn mà nó đã chẳng hề biết trong lúc công việc đang tiến hành. Cũng thế, khi ngọn lửa thôi táp vào củi thì mới có thể thấy được củi đã bắt cháy được tới chừng nào.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 10

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 10

[Một so sánh giúp minh giải sự thanh tẩy]

1 - Để hiểu rõ hơn về những gì chúng tôi đã nói và những gì sẽ nói, xin lưu ý rằng nhận thức trìu mến có sức thanh tẩy ấy hay ánh sáng từ Thiên Chúa mà chúng tôi đang bàn đây, khi thanh tẩy và chuẩn bị cho linh hồn nên một với nó, tác động lên linh hồn hệt như lửa tác động lên củi để biến củi thành lửa. Khi lửa táp vào củi thì trước hết nó bắt đầu làm củi phải khô đi, phải tống khứ sự ẩm ướt ra ngoài, và phải làm trào ra số nước còn tồn đọng bên trong. Tiếp đó lửa thui cho củi thành đen đủi, xấu xí, thậm chí còn bốc mùi khó chịu. Càng làm cho củi khô dần, lửa càng lôi củi về phía ánh sáng, loại bỏ hết mọi thứ linh tinh xấu xí và tối tăm đối nghịch với lửa. Cuối cùng lửa bén vào củi, đốt cháy nó, biến nó thành lửa, và làm cho nó nên xinh đẹp như lửa. Lúc này, củi chẳng còn sức chịu đựng hay sức hoạt động nào riêng rẽ của nó, ngoại trừ trọng lượng và khối lượng của nó vẫn còn lớn hơn sức nặng và bề dày của lửa, vì nó đã mang những đặc tính và hoạt động của lửa: nó khô và làm khô các vật khác, nó cháy nóng và làm cháy nóng các vật khác, nó sáng lên và soi sáng các vật khác. Nó hóa nhẹ hơn trước nhiều, nhờ lửa đã thực hiện cho nó tất cả mọi đặc tính và hiệu quả ấy.

2 - Chúng ta cũng phải luận giải như thế về thứ lửa thần linh của tình yêu chiêm niệm. Trước khi cho linh hồn được hiệp nhất với lửa và biến đổi linh hồn thành lửa, trước tiên lửa phải thanh tẩy linh hồn khỏi mọi thứ linh tinh đối nghịch. Nó làm cho những điều xấu xí của linh hồn bật ra ngoài, khiến linh hồn ra đen đủi tối tăm tới nỗi có vẻ như tồi tệ, xấu xa và đáng tởm hơn trước. Đây là lúc ơn thanh tẩy thần linh đang loại trừ mọi cái xấu xa và mọi thể chất độc hại, những thứ đã bám rễ quá sâu nơi linh hồn khiến linh hồn không thấy được và không ngờ rằng nơi mình lại có quá nhiều xấu xa đến thế. Giờ đây, để khử trừ và tiêu diệt chúng, Thiên Chúa phải phơi bày chúng ra trước mắt linh hồn, soi sáng cho linh hồn bằng thứ ánh sáng tối tăm ấy của ơn chiêm niệm thần linh để linh hồn thấy rõ được chúng. Tự nơi nó cũng như trong tương giao với Thiên Chúa, linh hồn chẳng tồi tệ hơn trước đây, thế nhưng giờ đây linh hồn thấy được nơi nó điều mà trước đó nó chẳng nhận thấy, đó là nó quá xấu xa đến nỗi không những chẳng đáng Thiên Chúa đoái nhìn mà còn đáng Thiên Chúa ghê tởm, và nó thấy quả thực nó đang bị Thiên Chúa ghê tởm. Mong rằng nhờ sự so sánh trên, giờ đây chúng ta có thể hiểu được nhiều hơn về những gì liên quan đến vấn đề đang bàn và sẽ phải bàn đến.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 9 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 9 (tiếp theo)

7 - Như thế, sự rối loạn phiền não ấy bao gồm nhiều hoài nghi, tưởng tượng và xung đột diễn ra trong linh hồn. Tình trạng ấy cộng với những hiểu biết và cảm nghiệm về những nỗi khốn cùng của mình, khiến linh hồn hoài nghi nghĩ rằng mình đã bị hư mất và những điều tốt lành đã vĩnh viễn ra đi.

Từ đó nơi tâm linh phát sinh một nỗi đớn đau và một lời thở than sâu thẳm, khiến nó phải gào phải thét lên về mặt tâm linh, đôi khi còn bật thành tiếng kêu ngoài miệng và nước mắt đầm đìa (nếu vẫn còn sức và khả năng làm được điều đó) mặc dù chẳng mấy khi nhờ đó mà lòng được vơi nhẹ.

Trong một thánh vịnh, vua Đavít đã ám chỉ điều đó qua cảm nghiệm riêng của ông: “Bị suy nhược, nát tan, kiệt sức; tim thét gào thì miệng phải rống lên ” (Tv 37/38,9). Phải rống lên bởi vì nỗi đớn đau quá lớn. Đôi khi vừa chợt nhớ đến những nỗi khốn cùng của mình cách thê thảm, người ta đã rống to lên, kéo về bao cảm xúc đau thương mà tôi không biết diễn tả cách nào hơn là lặp lại lối tỷ dụ của ông Gióp khi ông trải qua nỗi nhục nhằn tương tự: “Tiếng rống của tôi như làn nước vỡ bờ” (G 3,24). Dòng nước lắm lúc tràn bờ dữ dội tới nỗi nhận chìm và bao phủ mọi sự, cũng thế, tiếng rống và tâm tư của linh hồn nói trên đôi khi cũng dâng trào tới nỗi nhận chìm và phủ lên mọi tình cảm và năng lực sâu thẳm của linh hồn ấy bằng những nỗi đau đớn khắc khoải tâm linh khôn tả.

8 - Đêm tối này thực hiện điều ấy nơi linh hồn bằng cách che giấu hết mọi niềm hy vọng về ánh sáng của ngày mới. Ông Gióp cũng nói về điểm này như sau: “Trong đêm tối miệng tôi bị đâm thấu bởi những nỗi đau đớn và những kẻ ăn tôi không hề ngủ nghỉ” (G 30,17). Ở đây miệng có nghĩa là lòng muốn bị những đớn đau ấy xuyên thủng. Những đớn đau ấy không ngủ nghỉ cũng không ngừng xé nát linh hồn, bởi những nỗi hoài nghi và sợ hãi xuyên thấu linh hồn như thế chẳng bao giờ chịu ngơi nghỉ.

9 - Đây là một cuộc chiến đấu giao tranh rất sâu đậm bởi sự bình an đang chờ đón linh hồn sẽ rất sâu thẳm. Nỗi đau đớn tâm linh cũng thâm sâu và tinh tế vì thứ tình yêu mà linh hồn phải chiếm hữu sẽ rất thâm sâu và tinh luyện. Càng muốn có được một tác phẩm sâu sắc và hoàn chỉnh thì công sức đổ ra càng phải thâm hậu, tận tuỵ và tinh tuyền. Công sức càng nhiều, công trình càng vững. Như lời ông Gióp: “Giờ đây sự sống tôi tàn lụi …Ruột gan tôi sôi sục không ngừng” (G 30,16-27).

Cũng thế, đêm thanh tẩy này giúp linh hồn vươn tới trạng thái hoàn thiện mà chắc chắn ở đó nó sẽ đạt tới chỗ chiếm hữu và vui hưởng vô số phước lành, ân tứ và nhân đức cả nơi bản thể linh hồn lẫn nơi các quan năng. Do đó, đương nhiên trước hết linh hồn cũng phải nghiệm thấy mình bị lìa xa và bị tước đoạt hết những ơn ấy, trống rỗng, không có được một chút gì về các ơn lành ấy. Hầu như đối với linh hồn những ơn lành ấy đã lìa xa quá sức và không ai có thể thuyết phục nó rằng rồi đây những ơn ấy sẽ trở lại. Linh hồn chỉ một mực tin rằng mọi ơn lành của nó đã vĩnh viễn đi mất. Đó cũng là điều Giêrêmia muốn nói qua câu thơ đã nêu trên: “quên ngày hạnh phúc, quên giờ hỉ hoan ” (Ac 3,17).

10 - Chúng ta đã nói rằng ánh sáng chiêm niệm này chính là ánh sáng mà linh hồn phải nên một, đồng thời, khi đạt đến tình trạng hoàn thiện, linh hồn sẽ phải tìm thấy ở đó mọi ơn lành nó khát mong. Thế thì giờ đây chúng ta hãy xét xem, ánh sáng chiêm niệm ấy, tự nó rất dịu dàng và đáng yêu đối với linh hồn tới nỗi linh hồn chẳng còn sự gì khác để khát mong, thì tại sao trong những bước đầu khi ập xuống linh hồn, nó lại gây ra cho linh hồn những hậu quả nặng nề thê lương nói trên?

11 - Vấn nạn này có thể được trả lời dễ dàng và chúng tôi cũng đã giải thích phần nào [xem chương 5]. Về phía ơn chiêm niệm cũng như việc Thiên Chúa tuôn đổ chính Ngài vào linh hồn thì không thể gây ra đau đớn, trái lại còn mang đến sự ngọt ngào và thỏa mãn, như chúng tôi sẽ nói sau. Nguyên nhân đúng ra là do sự yếu nhược và bất toàn của linh hồn ấy, cũng như do những tâm trạng của linh hồn lúc ấy còn đối nghịch, chưa sẵn sàng để nhận lãnh sự tuôn trào ấy. Vì vậy, khi ánh sáng thần linh ập xuống trên nó, thế nào cũng khiến cho linh hồn phải đớn đau theo cách nói trên.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 9 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 9 (tiếp theo)

5 - Ở đây linh hồn sẽ phải có một cảm thức và một sự hiểu biết từ trời thật hết sức hào phóng và ý vị về mọi thực tại thần linh lẫn nhân loại, vượt hẳn cảm thức thông thường và sự hiểu biết tự nhiên của nó, bởi vì linh hồn sẽ nhìn các sự việc ấy với đôi mắt khác hẳn đôi mắt khi xưa, như thể tâm linh khác hẳn giác quan, thần thánh khác hẳn người phàm vậy. Chính vì thế, tâm linh phải trở nên hao gầy và đen sạm, trút bỏ hết vẻ nhàn nhã của cảm thức thông thường và tự nhiên, tự đặt mình vào đêm chiêm niệm tăm tối cam go đầy gai góc ấy. Và dạ nhớ cũng phải bị lôi ra xa khỏi mọi thứ hiểu biết thân thiết và yên ổn, phải mang cảm thức sâu xa và tâm trạng lữ hành, trở nên xa lạ đối với mọi sự, tới nỗi mọi vật đều thành ra như xa lạ, khác hẳn với thể cách vốn có của chúng.

Bởi lẽ đêm tối này đang dần dần kéo tâm linh ra khỏi thứ cảm thức thông thường đối với mọi vật để nâng lên tới cảm thức thần linh, là điều hoàn toàn khác biệt và xa lạ với mọi thể cách phàm nhân. Giờ đây dường như linh hồn đang phải ngất đi giữa nhiều khổ não. Nhiều lần linh hồn thắc mắc chẳng hiểu có phải nó đang bị bùa mê chăng, hay tâm linh đã lú lẫn rồi nên cứ ngỡ ngàng về những thứ mắt thấy tai nghe, những thứ này dường như quá xa xôi lạ lùng tuy rằng cũng vẫn là những thứ nó đã từng quen từng gặp. Sở dĩ thế là vì từ nay linh hồn đã thành xa lạ với cách cảm nghiệm và nhận thức vốn thường có trước đây đối với các sự vật, tới nỗi do không còn dính líu với mọi vật như thế, linh hồn đã mặc lấy vóc dáng thần linh, vốn thuộc về cuộc sống đời sau hơn là cuộc sống đời này.

6 - Linh hồn phải chịu mọi sự thanh tẩy đớn đau này nơi tâm linh hầu nhờ vào luồng sức mạnh thần linh ấy mà được tái sinh vào cuộc sống của tâm linh và cùng với những đau đớn ấy mà nẩy sinh tinh thần cứu độ để nghiệm đúng lời ngôn sứ Isaia “Như người đàn bà mang thai, lúc gần sinh nở, phải quằn quại, kêu la vì đau đớn, thì lạy Chúa, chúng con cũng như vậy trước nhan Ngài ” (Is 26,17-18).

Ngoài ra, nhờ đêm chiêm niệm này linh hồn đã được chuẩn bị để đạt đến sự thanh thản và an bình nội tâm, cao quí và ngọt ngào tới nỗi Thánh Kinh bảo là vượt quá mọi hiểu biết (Pl 4,7), do đó linh hồn nên gác lại mọi thứ an bình đã có trước kia. Thật ra đó chẳng phải là bình an gì cả bởi còn vướng lắm bất toàn, mặc dù linh hồn đang khi được hân hoan thì tưởng đó là bình an, thậm chí còn tưởng đó là một thứ bình an kép, cả cho giác quan lẫn tâm linh, vì rõ ràng nó thấy mình đang được đầy dẫy những phong phú tâm linh, tức là được bình an cả về giác quan và tâm linh. Tuy nhiên như tôi đã nói, sự bình an ấy còn bất toàn, nên trước tiên linh hồn cần được thanh tẩy khỏi sự bình an ấy, phải áy náy vì nó và phải lìa bỏ nó. Đúng như điều ngôn sứ Giêrêmia đã cảm nghiệm và than thở nơi đoạn văn chúng tôi đã trưng dẫn để minh giải những thảm trạng của đêm dày: “An bình đổi lấy âu lo, quên ngày hạnh phúc, quên giờ hỉ hoan ” (Ac 3,17).

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 9 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 9 (tiếp theo)

3 - Như thế, để trí năng có thể đạt đến chỗ hiệp nhất với ánh sáng ấy và được thần linh hóa đẩy lên bậc hoàn thiện, trước tiên nó phải được thanh tẩy và hủy diệt về phía ánh sáng tự nhiên của nó và, nhờ ơn chiêm niệm tối tăm này, được đưa vào trong cảnh tối tăm thực sự. Trí năng phải chịu nằm trong sự tối tăm này một thời gian lâu dài đủ để trục xuất và hủy diệt những thói quen lâu năm của nó trong cách hiểu sự vật và đủ để ánh sáng thần linh lưu lại thế cho cách hiểu cũ. Bởi vì cách hiểu trước đây của trí năng vốn là một năng lực rất mạnh mẽ nên muốn thanh tẩy được nó người ta phải chịu một sự tối tăm rất sâu thẳm, khủng khiếp và não lòng. Có thể nói đây là một sự tối tăm tận bản thể, bởi người ta phải cảm nghiệm nó tận trong bản thể của tâm linh.

Cũng thế, khuynh hướng yêu thương được ban cho tâm linh nơi sự hiệp nhất với Thiên Chúa trong tình yêu vốn thuộc về Thiên Chúa, và do đó rất mực tâm linh, tinh vi, tế nhị và rất sâu xa vượt hẳn mọi tình cảm và rung động cũng như mọi tình cảm của lòng muốn. Thứ tình cảm thần linh và mối hoan lạc hết sức cao diệu ấy lại quá siêu vời và theo lẽ tự nhiên không thuộc về lòng muốn. Do đó, để lòng muốn đạt được nó, cảm và nghiệm được nó qua sự hiệp nhất trong tình yêu, trước tiên lòng muốn cần phải được thanh tẩy và hủy diệt về tất cả mọi tình cảm và rung động, phải chịu đựng sự khô khan và buồn khổ tương ứng với bề dày của thói quen nó từng có trước kia trong những tình cảm tự nhiên đối với các thực tại thần linh cũng như thực tại nhân loại. Có như thế, một khi đã bị kiệt lực, khô cằn và được tôi luyện nơi ngọn lửa của ơn chiêm niệm tối tăm này (chẳng khác nào quả tim con cá mà Tôbia đã đặt trên ngọn lửa hồng: Tb 6,16 —17), lòng muốn sẽ trở nên tinh tuyền và đơn giản, có được khẩu vị đã tinh luyện và lành mạnh để cảm nếm được những cái chạm nhẹ hiếm hoi mà cao vời của tình yêu Thiên Chúa. Rồi sau khi mọi yếu tố gây cản trở, đã thành nếp quen hoặc mới nhiễm, đều đã bị xua đuổi, lòng muốn sẽ thấy mình được biến đổi một cách thần tình.

4 - Ngoài ra, để đạt được ơn hiệp nhất mà đêm dày đang dẫn đưa nó tới, linh hồn còn phải được phú ban và đổ đầy một sự huy hoàng quang vinh nào đó trong sự thông hiệp với Thiên Chúa, sự thông hiệp chứa đựng vô số ơn lành và hoan lạc, vượt hẳn mọi sự phong phú mà linh hồn có thể chiếm hữu theo lẽ tự nhiên. Cứ theo lẽ tự nhiên thì linh hồn quá yếu nhược và nhơ nhớp không thể nào lãnh nhận sự phong phú mà ngôn sứ Isaia mô tả là: “Mắt chưa hề thấy, tai chưa hề nghe và lòng người chưa hề nghĩ tới những gì Thiên Chúa đã dọn sẵn... ” (Is 64,4). Thành thử, trước tiên linh hồn phải được đặt vào tình trạng trống rỗng và nghèo khó tâm linh, được thanh tẩy khỏi mọi chỗ dựa, mọi ủi an và mọi hiểu biết tự nhiên về mọi sự, cả trên trời dưới đất. Chỉ khi đã trống rỗng như thế, linh hồn mới có thể trở nên thực sự nghèo khó tâm linh và thoát khỏi con người cũ, để sống cuộc sống mới mẻ và diễm phúc, là cuộc sống đạt được nhờ đêm dày này, và cũng chính là tình trạng được hiệp nhất với Thiên Chúa

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 9

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 9

[Đêm này đem lại tăm tối nhưng chỉ là để soi chiếu và ban ánh sáng cho linh hồn]

1 - Còn phải nói thêm ở đây rằng mặc dù gây tối tăm cho tâm linh, đêm diễm phúc này cũng chỉ nhằm cho nó có được ánh sáng về mọi sự. Đêm ấy hạ nhục và làm cho tâm linh khốn khổ cũng chỉ để tôn dương nó lên. Đêm ấy làm cho tâm linh thành nghèo khó, trống rỗng, chẳng chiếm hữu cũng không nghiêng chiều ham muốn điều gì, chính là nhằm giúp nó có thể mở ra vui hưởng và nếm cảm mọi chuyện trên trời dưới đất một cách hoàn toàn tự do đối với mọi sự.

Cũng như các nguyên tố vật chất, muốn hòa vào được trong mọi hữu thể tự nhiên hoặc phức hợp, cần phải tinh tuyền không được nhuốm sắc, mùi hay vị của bất cứ một vật nào riêng thì mới có thể hội nhập với mọi vị, mọi mùi và mọi sắc. Cũng thế, tâm linh phải đơn giản, tinh tuyền và sạch hết mọi thứ nghiêng chiều tự nhiên, đã thành nếp quen hay mới nhiễm, thì mới có thể tự do để hiệp thông với cái tâm linh bao la vô tận của Đức Khôn Ngoan Thiên Chúa, trong đó nhờ sự tinh khiết của nó, tâm linh nếm được hương vị của mọi sự cách tuyệt vời và chắc chắn nhất. Nếu không có cuộc thanh tẩy này, tâm linh sẽ không thể nào cảm và nếm được sự thỏa mãn về tất cả những phong phú của các hương vị tâm linh. Bởi lẽ hễ còn vương vấn một nghiêng chiều nào đó hay còn dính bén với một điểm cụ thể nào đó, dù đã thành nếp quen hay mới vương phải, là đủ để tâm linh không cảm nếm và chia sẻ được cái hương vị tinh tế và thâm sâu của tinh thần yêu thương vốn mang theo mọi hương vị khác cách thật tuyệt vời.

2 - Con cái Israel xưa trong hoang mạc, chỉ vì còn giữ lại chút nghiêng chiều và tiếc nhớ những thứ thịt thà và những thức ăn đã nếm ở Ai Cập (Xh 16,3), cho nên không thể nếm được thứ bánh đầy mỹ vị của các thiên thần - tức Manna - mà theo lời Thánh Kinh (Kn 16,20-21), bánh này chứa đựng đủ mọi hương vị và đem lại đúng hương vị mà mỗi người khao khát. Cũng thế, hễ tâm linh còn nhuốm phải một nghiêng chiều nào đó, dù đã thành nếp quen hay mới nhiễm, hoặc còn dính bén với một vài nhận thức cụ thể hay bất cứ nhận thức nào khác thì sẽ không thể nào đạt tới chỗ nếm hưởng được những hoan lạc của tinh thần tự do mà lòng muốn hằng khao khát.

Thật vậy, mọi nghiêng chiều, tình cảm và nhận thức của một tâm linh hoàn thiện đều thuộc về Thiên Chúa, nghĩa là thuộc về một bình diện cao vời và khác hẳn với bình diện tự nhiên, cho nên muốn chiếm hữu những thứ ấy, dù một cách lâu bền hay chớp nhoáng thường đều phải xua trừ và hủy diệt những thứ khác - bởi lẽ hai điều đối nghịch không thể nào cùng tồn tại nơi một chủ thể.

Do đó, để có thể đạt tới những điều cao cả ấy, trước hết linh hồn nên và cần được đêm dày của ơn chiêm niệm này hủy diệt và phá hết những cái thấp hèn, rồi đưa vào trong tối tăm, khô khan, sầu muộn và trống rỗng. Bởi lẽ ánh sáng đang được trao ban là thứ ánh sáng thần linh rất cao vời, vượt trên mọi thứ ánh sáng tự nhiên và xét theo lẽ tự nhiên, thì trí năng không thể nào tiếp nhận được.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 8 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 8 (tiếp theo)

3 - Để hiểu rõ điều này hơn, ta có thể nêu lên một nét tương tự nơi ánh sáng tự nhiên thường thấy. Đó là khi một tia nắng mặt trời chiếu qua của sổ, hễ tia sáng ấy càng tinh tuyền không vướng bụi bặm thì càng ít được thấy rõ, còn nếu có nhiều bụi bặm trong không khí thì mắt ta càng dễ nhận thấy. Lý do là vì ánh sáng để tự nó thì ta không thấy nhưng nó lại là phương thế giúp ta nhìn thấy các vật thể mà nó chạm tới, song nhờ vậy người ta cũng nhìn thấy chính ánh sáng qua sự phản xạ nó tạo ra nơi các vật thể; nếu như ánh sáng không chạm vào các vật thể này, nó sẽ chẳng được trông thấy mà các vật thể ấy cũng thế. Thành thử giả như tia sáng mặt trời ấy đi vào qua một cửa sổ, băng ngang qua phòng, rồi đi ra qua cửa sổ đối diện mà chẳng chạm phải bất cứ vật thể hay bụi bặm nào trong không khí mà nó có thể phản chiếu thì hẳn căn phòng sẽ chẳng có nhiều ánh sáng hơn trước đó, đồng thời người ta cũng chẳng nhận thấy tia sáng.Trái lại nếu quan sát kỹ, người ta sẽ nhận thấy có nhiều tối tăm hơn ở chỗ mà tia sáng đang hiện diện, bởi tia sáng này cuốn hút và làm tối tăm bất cứ ánh sáng nào khác còn chính nó thì người ta lại không thấy được, bởi như chúng tôi đã nói, không có những vật thể hữu hình để nó có thể phản chiếu.

4 - Khi chạm đến linh hồn bằng ánh sáng của nó, tia sáng thần linh của ơn chiêm niệm cũng làm y như vậy, không hơn không kém. Nó vượt lên năng lực tự nhiên của linh hồn và do đó, nó làm cho linh hồn tối tăm và tước đoạt hết mọi nhận thức và nghiêng chiều tự nhiên mà trước đó linh hồn đã nhận được nhờ vào ánh sáng tự nhiên. Như thế, tia sáng thần linh ấy không những khiến linh hồn rơi vào tối tăm mà còn khiến cho các quan năng và mê thích của linh hồn cả phương diện tâm linh lẫn tự nhiên trở thành trống rỗng. Chính khi đẩy linh hồn vào tình trạng trống rỗng và tối tăm như thế, tia sáng ấy thanh tẩy và soi sáng linh hồn bằng ánh sáng tâm linh của Thiên Chúa, trong khi đó linh hồn không nghĩ rằng mình đang có được ánh sáng mà cứ cho rằng mình luôn ở trong tối tăm. Y hệt như trường hợp tia sáng mặt trời nọ, dù nó đã lọt vào căn phòng nhưng nếu nó tinh tuyền và chẳng chạm vào đâu cả, người ta sẽ chẳng thấy nó. Với ánh sáng tâm linh chiếu trên linh hồn cũng thế, khi nó tìm được một vật thể để chiếu vào, tức là khi phải am hiểu một điều gì đó về mặt tâm linh, về sự hoàn thiện hay sự bất toàn, dù là nhỏ bé đến đâu, hoặc khi phải phán đoán một điều gì đó là đúng hay sai, linh hồn sẽ lập tức thấy và hiểu rõ hơn trước đây khi nó còn trong sự tối tăm nói trên. Càng đối diện với sự bất toàn, người ta càng ý thức hơn về ánh sáng tâm linh họ đang có, hệt như tia sáng mặt trời trong căn phòng nọ, mặc dầu nó tối tăm và người ta không xem thấy chính nó, song nếu họ đưa bàn tay hay một vật gì khác ngang qua nó, lập tức họ sẽ nhận thấy cả bàn tay lẫn tia sáng mặt trời.

5 - Ánh sáng tâm linh này hết sức đơn giản, tinh tuyền và phổ quát, nó khiến mọi quan năng của linh hồn rơi vào chỗ trống rỗng và không còn dính bén gì với những điều đã nhận thức, và do đó nó không bị ảnh hưởng và nghiêng lệch về bất cứ một điều gì cụ thể có thể biết được về mặt tự nhiên cũng như thần linh. Nhờ đó, linh hồn có thể nhận biết một cách hết sức phổ quát và dễ dàng, đồng thời thấu suốt được tất cả những gì xuất hiện cho nó, dù là chuyện trên trời hay dưới đất. Vì thế thánh Tông Đồ có nói rằng: "Còn chúng ta, chúng ta đã được Thiên Chúa mặc khải cho, nhờ Thần Khí, mà Thần Khí thấu suốt mọi sự, ngay cả những gì sâu thẳm nơi Thiên Chúa ” (2Cr 2,10).

Sự khôn ngoan tổng quát và đơn giản ấy cũng có thể hiểu về điều Chúa Thánh Thần đã nói qua tác giả sách Khôn Ngoan: "Sự khôn ngoan thấu đạt khắp mọi nơi nhờ vào sự tinh tuyền của nó” (Kn 7,24) bởi lẽ nó không bị giới hạn vào bất cứ một đối tượng cụ thể nào của trí năng hay tình cảm.

Nét đặc trưng của một tâm linh đã được thanh tẩy và khử trừ mọi đối tượng cụ thể của tình cảm và trí năng là thế này: Ở tình trạng này nó không thích thú cũng không tiếp nhận một hiểu biết cụ thể nào, nhưng chỉ ở lại trong sự trống rỗng và tối tăm; nó hoàn toàn sẵn sàng để ôm lấy mọi sự theo viễn tượng mà thánh Phalô đã nói: "Dầu không có gì cả, nó vẫn chiếm hữu tất cả” (2Cr 6,10). Bởi lẽ tâm linh sống nghèo khó thế nào thì cũng đáng được hưởng cái hạnh phúc lớn lao thế ấy .

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 8

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 8

[Những đau đớn khác gây khốn khổ cho linh hồn ở bậc này]

1 - Nhưng ở đây lại còn thêm một điều nữa gây đau đớn và phiền não cho linh hồn rất nhiều. Đó là, vì đêm tối này cản trở các quan năng và nghiêng chiều của linh hồn nên linh hồn chẳng thể nào nâng tình cảm và tâm trí lên với Thiên Chúa mà cũng không thể cầu xin với Thiên Chúa. Có vẻ đúng như lời ngôn sứ Giêrêmia: “Chúa ẩn giữa mấy tầng mây báu, để lời cầu khỏi thấu đến nơi” (Ac 3,44). Đoạn trưng dẫn trên kia cũng ám chỉ đến nỗi khó khăn này: “Đường lui nẻo tới đá đều bít ngang” (Ac 3,9).

Nếu đôi khi linh hồn có cầu nguyện thì cũng thiếu hẳn sức sống và hứng thú, dường như Thiên Chúa chẳng nghe và chẳng lưu tâm tới lời nó, như ta thấy trong cùng một trích đoạn trên của ngôn sứ Giêrêmia: “Bịt mồm lại chẳng cho kêu” (Ac 3,8).

Quả thực, đây không phải là lúc để thưa chuyện với Thiên Chúa mà là lúc để lấp một miệng đầy tro đầy bụi, như lời ngôn sứ Giêrêmia - để may ra còn chút hy vọng nào chăng (x. Ac 3,29); đây là lúc phải chịu đựng cuộc thanh tẩy của mình cách kiên nhẫn .

Chính Thiên Chúa đang để cho linh hồn hứng chịu việc Ngài làm một cách thụ động, vì thế linh hồn chẳng thể làm được gì cả. Linh hồn không thể cầu nguyện bằng lời mà cũng chẳng thể chăm chú tham dự vào các việc tâm linh, đồng thời cũng chẳng chú tâm gì đến những vấn đề và công việc trần thế. Không những phải chịu nỗi khổ này, linh hồn còn phải thường xuyên chịu đựng những sự lơ đễnh và quên lãng sâu xa trong dạ nhớ tới nỗi phải nghĩ mãi mà chẳng nhớ mình đã làm gì hoặc đã nghĩ gì và cũng chẳng biết sắp phải làm gì; đồng thời, dù lòng rất muốn, nhưng vẫn không thể tập trung vào công việc đang phải làm.

2 - Như thế ở đây không những trí năng phải được thanh tẩy khỏi ánh sáng của nó, lòng muốn phải được thanh tẩy khỏi những nghiêng chiều của nó mà cả dạ nhớ cũng phải được thanh tẩy khỏi những suy luận và ghi nhận của nó. Linh hồn cần phải hoá ra không về tất cả mọi thứ ấy để thực hiện đúng như điều vua Đavít đã nói về ông nơi cuộc thanh tẩy này: “Con quả đã ngu si chẳng hiểu, Trước mặt Ngài, như thú vật nào hơn!” (Tv 72/73,22).

“Ngu si chẳng hiểu” ở đây ám chỉ cái dốt nát và quên lãng nơi dạ nhớ như vừa đề cập; những sự vong thân và quên lãng ấy phát sinh từ cái lắng đọng nội tâm mà cuộc chiêm niệm đã thu hút linh hồn vào.

Bởi lẽ, để linh hồn cùng với các quan năng của nó được tôi luyện và sẵn sàng đón nhận ơn hiệp nhất với Thiên Chúa trong tình yêu, trước hết linh hồn cùng quan năng ấy cần được cuốn hút vào thứ ánh sáng chiêm niệm thần phú tối tăm và tâm linh này, nhờ đó linh hồn được rủ sạch khỏi mọi nghiêng chiều và nhận thức hướng về thụ tạo. Sự cuốn hút để thanh tẩy nơi mỗi trường hợp sẽ kéo dài lâu hay mau tùy theo cường độ của sự chiêm niệm ấy.

Thế nên ánh sáng thần linh đang ập xuống ấy càng đơn giản và tinh tuyền càng khiến linh hồn thành tối tăm, trống rỗng và càng hủy diệt hết các nhận thức và những nghiêng chiều cụ thể dù là nghiêng chiều về việc dưới đất hay trên trời. Cũng thế, ánh sáng ấy càng kém đơn giản và tinh tuyền càng ít tước đoạt và càng ít khiến cho linh hồn thành tối tăm. Quả là khó tin khi bảo rằng thứ ánh sáng siêu nhiên và thần linh ấy càng sáng láng tinh tuyền càng khiến linh hồn bị tối tăm, đồng thời ánh sáng ấy càng ít sáng láng tinh tuyền càng ít làm cho linh hồn bị tối tăm. Tuy nhiên chúng ta có thể hiểu được điều này nếu xét đến những gì đã được chứng minh trên đây trong câu nói của triết gia: Các thực tại siêu nhiên càng sáng sủa và tỏ tường nơi chúng thì càng tối tăm đối với trí năng của chúng ta (x. 2Lên 8 ).

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 7 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 7 (tiếp theo)

5 - Sở dĩ như thế là vì tâm linh ta rất bén nhạy, hễ đã chiếm hữu được một bên, thì cũng đẩy ra xa sự chiếm hữu và tình cảm đối với bên ngược lại. Tình trạng này không xảy ra nơi phần cảm giác của linh hồn vì sự nhận thức của phần này còn yếu kém. Tuy nhiên, vì tâm linh vẫn chưa được hoàn toàn thanh tẩy và luyện sạch khỏi những nghiêng chiều đã mắc phải do phần hạ đẳng, nên mặc dù tự bản chất thì tâm linh không thay đổi nhưng do chịu ảnh hưởng những nghiêng chiều ấy, tâm linh có thể bị chao đảo đớn đau. Đó là điều ta đã thấy nơi trường hợp vua Đavít. Ông đã bị chao đảo cảm thấy bất hạnh và đau đớn mặc dù thuở còn thịnh đạt, ông đã từng tự nhủ sẽ chẳng bao giờ nao núng (Tv 29/30,7). Cũng thế, do chưa thấy được rằng sự bất toàn và nhơ nhớp vẫn còn bám rễ nơi mình, hễ vừa được dư dật các ơn tâm linh, linh hồn đã tưởng rằng mọi thử thách lao nhọc đã chấm dứt.

6 - Tuy nhiên tư tưởng này ít khi xảy đến, bởi lẽ bao lâu cuộc thanh tẩy tâm linh chưa hoàn tất, rất hiếm khi có được sự thông truyền êm đềm phong phú đến độ lấp luôn được cái rễ còn sót lại, thành thử linh hồn vẫn cứ cảm thấy có một điều gì đó còn thiếu sót hoặc cần phải làm; và cảm nhận ấy khiến linh hồn không vui hưởng được trọn vẹn sự khuây khỏa nói trên. Linh hồn cảm thấy dường như có một kẻ nội thù nằm trong nó, mặc dù hiện tên thù này có vẻ đang bị dẹp yên và thiếp ngủ, nhưng vẫn sợ nó sẽ trở lại và quấy phá.

Và quả thực đã xảy ra như thế. Chính khi linh hồn cảm thấy yên ổn nhất và ít đề phòng nhất, kẻ thù đã quay trở lại nuốt trửng và nhận chìm linh hồn ở một mức độ còn tệ hại hơn, gay go hơn, tối tăm hơn và đáng thương hơn mức độ trước. Nỗi khốn khổ muộn phiền lần này có lẽ còn sâu xa hơn và kéo dài lâu hơn lần trước. Một lần nữa, linh hồn lại nghĩ rằng những điều tốt lành sẽ chẳng còn tìm đâu được nữa. Sau thử thách lần đầu linh hồn những tưởng mình sẽ chẳng còn phải đớn đau nữa, thế nhưng cảm nghiệm ấy không đủ để ngăn cản linh hồn khỏi nghĩ rằng một khi đã rơi vào cấp độ thử thách thứ hai này thì từ nay mọi điều tốt lành đã vĩnh viễn ra đi và tương lai sẽ chẳng còn được như lần trước nữa. Bởi như tôi đã nói, linh hồn rơi vào cái xác tín mạnh mẽ ấy là do những gì tâm linh hiện đang nhận thức và những nhận thức này sẽ hủy diệt nơi linh hồn tất cả những gì đối nghịch với xác tín ấy.

7 - Đó cũng là lý do khiến các linh hồn ở luyện ngục phải chịu những nỗi hoài nghi thật lớn, không biết mình có bao giờ được ra khỏi đó không hoặc liệu những đớn đau mình đang chịu sẽ có lúc chấm dứt không. Mặc dù theo sự thường, họ vẫn có đủ ba nhân đức hướng thần là Tin, Cậy, Mến nhưng trong thực tế họ đang cảm nghiệm bao đau đớn và sự thiếu vắng Thiên Chúa nên họ không hưởng được ơn lành hiện có và sự ủi an của các nhân đức ấy. Mặc dù họ biết mình yêu Thiên Chúa nhiều song điều ấy chẳng mang lại cho họ niềm ủi an vì dường như họ không thấy Thiên Chúa yêu thương họ gì cả và họ cũng chẳng xứng đáng với tình yêu của Ngài. Đàng khác, do thấy mình bị thiếu vắng Thiên Chúa, nên giữa những nỗi khốn cùng của họ, họ lại cầm chắc rằng nơi chính họ có điều gì đó khiến họ bị Thiên Chúa ghê tởm và khai trừ một cách rất chính đáng cho đến đời đời.

Linh hồn đang trải qua cuộc thanh tẩy này biết rằng mình rất yêu mến Thiên Chúa và sẵn lòng hiến cả ngàn mạng sống vì Ngài; mà quả thật là thế, những linh hồn đang chịu đựng những thử thách vất vả ấy yêu mến Thiên Chúa vô vàn; tuy nhiên điều ấy vẫn không khiến linh hồn khuây khỏa mà trái lại, càng gây cho nó đớn đau thêm. Càng yêu mến Thiên Chúa mãnh liệt tới mức không còn gì khiến nó quan tâm, linh hồn càng thấy mình quá khốn cùng và không thể tin rằng Thiên Chúa yêu nó. Nó cũng không thể tin rằng nơi nó đang có hoặc sẽ có được điều gì làm nó xứng đáng với Tình yêu của Thiên Chúa, trái lại nó chỉ thấy những lý do khiến mình đáng bị cả Thiên Chúa và mọi thụ tạo mãi mãi nhờm gớm. Linh hồn đớn đau vì thấy mình đầy những duyên cớ để đáng bị khai trừ bởi Đấng mà nó yêu mến và khao khát biết bao.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 7 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 7 (tiếp theo)

3 - Trên đây là những lời ngôn sứ Giêrêmia đã than thở về những khốn khổ của ông. Ông mô tả sống động những đớn đau của một linh hồn trong cuộc thanh tẩy và đêm tâm linh này. Qua đó ta cần biết chạnh lòng thương cảm linh hồn được Thiên Chúa đặt vào thứ đêm đầy bão táp kinh hoàng này. Mặc dù đây là một hạnh phúc cho linh hồn vì đêm này đem lại cho nó những ơn lành lớn lao, như lời xác nhận của ông Gióp “Ngài vạch trần những tối tăm bí ẩn và phơi trần bóng tối tử thần ra ánh sáng” (G 12,22); và cũng đúng như lời vua Đavít: “Ánh sáng và bóng tối cũng như nhau” (Tv 138,12). Tuy nhiên, linh hồn vẫn rất đáng được thương cảm bởi nỗi đớn đau vô giới hạn của nó cũng như nỗi phập phồng lo không thể tìm được phương dược chữa trị. Bởi theo lời vị ngôn sứ nói trên (x. Ac 3,18) linh hồn nghĩ rằng tai ương của nó sẽ không bao giờ chấm dứt; và theo lời vua Đavít, linh hồn cảm thấy Thiên Chúa đã đặt nó vào cõi tối tăm như kẻ đã chết từ bao thuở, khiến tâm linh nó phải kinh hoàng thoi thóp và con tim giá lạnh đầy rối rắm (x. Tv 142,3). Vì thế, người ta phải lấy làm đau đớn và thương cảm cho nó.

Thêm vào đó, bởi đêm dày khiến linh hồn thấy cô đơn và bị bỏ rơi, chẳng còn tìm được niềm ủi an hay chốn nương tựa nơi bất cứ một học thuyết hay một vị linh hướng nào. Bởi vì, dù người ta có đưa ra đủ lý do để chỉ cho nó thấy rằng có biết bao ơn lành đang tiềm ẩn sau những đớn đau ấy, nó vẫn không thể nào tin. Bởi đã bị chìm đắm và dập vùi quá sức trong cảm nghiệm về những tai ương ấy và đã thấy quá rõ những nỗi khốn cùng của mình, nên linh hồn cho rằng sở dĩ các linh hướng nói thế là vì các vị ấy chẳng thấy, chẳng hiểu điều chính nó thấy và cảm. Thế nên, thay vì được an ủi, linh hồn lại phải đớn đau thêm vì nghĩ rằng đó chẳng phải là phương dược chữa được tai ương của nó. Mà quả đúng thế, bao lâu Thiên Chúa chưa hoàn tất việc thanh tẩy linh hồn theo cách Ngài muốn, thì chẳng có một cách thế hay phương dược nào đem lại được lợi ích gì cho nỗi đau khổ của linh hồn. Hơn nữa, khi ở trong trạng thái này, linh hồn yếu kém như thể một người bị nhốt trong ngục thất tối tăm, tay chân bị xiềng không cử động được mà cũng không thấy được hay cảm được một sự trợ giúp nào từ trên cao hay dưới thấp cho đến khi tâm linh trở nên thật khiêm nhường, dịu dàng và được thanh tẩy, biết ứng xử tinh tế, giản dị và tinh tuyền tới nỗi có thể trở nên một với Thần Khí Thiên Chúa tuỳ theo lòng thương xót của, Thiên Chúa muốn nâng nó lên đến mức độ nào của sự hiệp nhất trong tình yêu, và cũng tùy theo mức độ ấy mà việc thanh tẩy sẽ mạnh hay nhẹ và lâu hay mau.

4 - Tuy nhiên, để thực sự có hiệu quả thì dù mạnh hay yếu thế nào đi nữa, cuộc thanh tẩy này cũng phải kéo dài vài năm, bởi vì tiến trình thanh luyện này vẫn có những khoảng nghỉ, trong đó, do sự chuẩn miễn của Thiên Chúa, ơn chiêm niệm tối tăm này ngừng ập xuống linh hồn với hình thức thanh tẩy mà lại theo thể cách soi sáng và yêu thương; lúc bấy giờ, như thể được ra khỏi hầm tối ngục tù và được giải trí trong cảnh thoáng đãng tự do, linh hồn cảm nghiệm được sự ngọt ngào lớn lao của an bình và tình thân mật yêu thương với Thiên Chúa và trong sự thông truyền tâm linh dạt dào đã sẵn đó.

Đây là một dấu chỉ cho linh hồn về ơn cứu độ mà cuộc thanh tẩy nói trên đang thực hiện trong nó và cũng báo trước về sự phong phú đang chờ đợi nó. Đôi khi điều ấy mạnh tới nỗi linh hồn thấy như thể mọi lao nhọc đã qua đi rồi, không còn nữa. Bởi lẽ khi những ơn thiêng nơi linh hồn đã thuần tâm linh hơn thì thường có triệu chứng như sau: Khi vất vả thử thách xảy đến, thì linh hồn thấy như thể sẽ chẳng bao giờ thoát ra được và những điều tốt lành đã vĩnh viễn ra đi - đó là điều chúng ta đã thấy nơi các dẫn chứng trên kia; còn khi những điều tốt lành tâm linh xảy đến thì linh hồn lại cho rằng mọi tai ương đã qua hẳn rồi và trong tương lai điều tốt sẽ không thiếu, như lời thổ lộ của Đavít khi nhìn lại đời mình: “Thuở được yên vui có lần tôi tự nhủ: Mình sẽ chẳng bao giờ nao núng! ” (Tv 29/30,7)

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 7

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 7

[Tiếp tục cùng một chủ đề về những phiền muộn và khắc khoải nơi lòng muốn]

1 - Ở đây những đớn đau phiền muộn của lòng muốn và những khó khăn uẩn khúc thật mênh mông tới mức đôi lúc chúng đâm thấu linh hồn khi linh hồn chợt nhớ đến những tai ương đang bủa vây nó, mà chẳng tìm ra phương dược thích đáng để chữa trị. Thêm vào đó còn có nỗi nhớ nhung thời an ủi thịnh đạt đã qua. Thường thì những người bước vào đêm này đều đã từng được hưởng nếm nhiều điều thú vị nơi Thiên Chúa và đã từng phục vụ Thiên Chúa nhiều. Điều đó khiến giờ đây họ càng đớn đau hơn khi biết mình đã xa cách và chẳng còn thể nào trở về lại được với tình trạng ấy nữa. Ông Gióp đã kể lại cảm nghiệm này như sau:

Tôi đang sống yên ổn thì Ngài đánh tôi

Nắm lấy gáy tôi mà bẻ gãy

Rồi dựng tôi lên làm bia mà bắn;

Tên nhọn của Ngài vây bủa lấy tôi,

Đâm thẳng vào lưng, không mảy may thương hại

Khiến cho mật tôi đổ tràn ra đất.

Rồi Ngài chọc thủng tôi lổ chổ

Tựa trang chiến sĩ, Ngài nhảy vào đánh tôi tơi bời,

Tôi khoác lên da khô của mình tấm áo vải thô,

Lại vùi trán tôi trong bụi đất.

Khóc lóc nhiều, mặt tôi đỏ ửng,

Phiền muộn quá, cặp mắt thâm quầng. (G 16,12-16)

2 - Những khổ não trong đêm này thật quá nhiều và quá lớn. Thánh Kinh đầy những chứng cứ có thể trưng ra về vấn đề này đến nỗi chúng tôi không đủ thời gian lẫn sức lực để nêu ra hết. Bởi dù có nói gì đi nữa cũng không đủ diễn tả nổi thực chất của đêm này. Qua những gì chúng tôi trích dẫn, độc giả cũng đã đoán được phần nào.

Để kết luận phần minh giải câu thơ đang bàn, và để giải thích thêm đôi chút về những gì đêm này gây ra cho linh hồn, tôi xin nhắc đến những gì ngôn sứ Giêrêmia đã cảm nhận, một kinh nghiệm khủng khiếp tới nỗi Giêrêmia phải thốt lên và than khóc bằng lời lẽ như sau:

Tôi là kẻ nếm mùi tân khổ

Dưới làn roi giận dữ của Ngài.

Bắt tôi lầm lũi đêm dài,

Suốt ngày đè nặng tay Ngài trên tôi.

Da thịt nát xương thời bẻ gãy,

Ách ngàn cân, đầu thấy mịt mù

Đày vào giữa cõi âm u,

Những hồn oan khuất nghìn thu ngậm sầu.

Chúa chận trước chận sau sao thoát,

Cùm nặng chân muốn khóc muốn gào.

Bịt mồm lại chẳng cho kêu,

Đường lui nẻo tới đá đều bít ngang.

Như gấu dữ Chúa đang rình rập

Sư tử ngầm lén nấp đâu đây.

Lạc đường là đủ phanh thây,

Cho tràn khổ luỵ, cho đầy bi thương.

Nhắm thật đúng, Chúa giương cung bắn,

Tôi làm bia đứng sẵn cho Ngài.

Rút tên từng loạt ngắn dài,

Bắn ngay tạng phủ, chẳng sai chút nào.

Đời giễu tôi, cười vào giữa mặt,

Dệt thành vè rao hát suốt ngày.

Ép nài ngậm đắng nuốt cay,

Uống no khổ ngải, nốc say bồ hòn.

Răng ê buốt hãy còn cắn sỏi,

Thân tôi Ngài vùi dưới đống tro.

An bình đổi lấy âu lo,

Quên ngày hạnh phúc, quên giờ hỉ hoan.

Nhủ lòng đời đã tiêu tan,

Có nhìn lên Chúa cũng tàn cậy trông (Ac 3,1-20).

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 6 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 6 (tiếp theo)

4 - Mặt thứ tư, linh hồn rơi vào khổ não chính là do một điểm ưu việt khác của ơn chiêm niệm [Xin nhắc lại, thuật ngữ “chiêm niệm” ở đây phải hiểu là ơn được Thiên Chúa thông ban chính Ngài cho ta để dẫn tới sự hiệp nhất với Ngài trong tình yêu. (Người dịch)], đó là sự uy nghi cao cả của ơn ấy. Sự uy nghi cao cả này khiến linh hồn cảm nhận nơi chính nó thái cực đối nghịch, tức là sự nghèo khó và khốn cùng thâm sâu và đây là một trong những khổ não chính của cuộc thanh tẩy này. Linh hồn cảm thấy mình thật hết sức trống rỗng và nghèo khó về cả ba mặt vật chất, tự nhiên và tâm linh, thiếu hẳn những điều tốt lành có thể làm cho nó được thỏa mãn; hơn nữa, nó còn thấy mình bị dồn vào các tai ương đối nghịch: những sự khốn cùng của những bất toàn, các quan năng thì khô khan và trống rỗng, còn tâm linh thì bị bỏ rơi trong bóng tối. Sở dĩ thế là vì ở đây Thiên Chúa đang thanh tẩy linh hồn cả phần cảm giác lẫn tâm linh, vừa theo các quan năng bên trong lẫn bên ngoài. Linh hồn cần bị trống rỗng, bị nghèo đi và bị bỏ rơi nơi những phần ấy. Nó rơi vào khô khan trống rỗng và tăm tối bởi lẽ phần giác quan được thanh tẩy nơi sự khô khan, các quan năng được thanh tẩy nơi trống rỗng mọi nhận thức và tâm linh được thanh tẩy nơi sự tối tăm dày đặc.

5 - Tất cả những điều ấy được Thiên Chúa dùng ơn chiêm niệm tối tăm để thực hiện. Ở đây linh hồn không những phải chịu đau khổ vì bị trống rỗng và bị lấy mất những chỗ nương tựa tự nhiên cũng như những điều đã nhận thức được (điều này quả là một nỗi khốn khổ kinh hoàng như thể bị treo lơ lửng trên không và hết thở nổi) mà còn phải chịu thanh tẩy nữa. Như ngọn lửa tác động lên gỉ sắt hay các tì vết của kim loại, ơn chiêm niệm ấy tiêu hủy, khai trừ và tận diệt mọi nghiêng chiều và thói quen bất toàn mà linh hồn đã mắc phải trong suốt cuộc đời của nó. Những bất toàn này vì đã ăn rễ sâu trong bản thể linh hồn nên ngoài sự nghèo nàn và trống rỗng tự nhiên lẫn tâm linh nói trên, thường linh hồn còn phải chịu một sự tàn phá rất lớn và một cực hình nội tâm, đúng như lời ngôn sứ Êzêkiel có nói: "Hãy chất đầy củi rồi nhóm lửa lên, nấu thịt cho nhừ, chế thêm đồ gia vị, cho xương cốt cháy tan” (Ed 24,10). Đó là nói về nỗi đớn đau người ta phải chịu nơi sự trống rỗng và nghèo khó của bản thể linh hồn, cả về mặt cảm giác lẫn tâm linh. Rồi vị ngôn sứ nói tiếp: “Rồi đặt nồi không trên than củi, cho nồi nóng lên cho đồng đỏ rực, cho nhơ bẩn tiêu tan và han gỉ biến sạch ” (Ed 24,11). Đoạn văn trên ám chỉ cuộc thụ nạn kinh khiếp mà ở đây linh hồn phải trải qua trong cuộc thanh tẩy bằng lửa của ơn chiêm niệm ấy. Bởi lẽ theo lời vị ngôn sứ: Để tẩy sạch và khử hết ten sét của những nghiêng chiều còn đọng lại nơi linh hồn, thì chính linh hồn phải tìm cách tự hủy diệt và tàn phá mình bởi lẽ nó cũng đã trở thành đồng bản chất với những đam mê và bất toàn ấy.

6 - Do đó, một khi được thanh tẩy trong lò lửa này như vàng trong lò luyện kim (Kn 3,6), linh hồn cảm nhận được sự tàn phá khủng khiếp này ngay nơi bản thể của nó, khiến nó trở nên cực kỳ nghèo khổ, như thể đang hấp hối. Cảm nghiệm ấy đã được vua Đavít diễn đạt qua lời kêu cứu:

Lạy Chúa Trời xin cứu vớt con, vì nước đã dâng lên tới cổ.

Con bị lún sâu xuống chỗ sình lầy

Chẳng biết đứng vào đâu cho vững,

Thân chìm ngập trong dòng nước thẳm,

Sóng dạt dào đã cuốn trôi đi.

Kêu hoài nên kiệt sức, họng con đã ráo khô.

Đôi mắt đã mỏi mòn bởi trông chờ Thiên Chúa.

(Tv 68,2-4)

Ở đây Thiên Chúa hạ nhục linh hồn hết mức để sau đó lại suy tôn lên thật cao. Mà nếu Thiên Chúa không sắp xếp cho những cảm nghiệm ấy sớm ngủ yên sau khi chúng đã rộ lên nơi linh hồn thì hẳn người ta sẽ chết mất chỉ trong vài ngày. Thế nhưng thường thì thời gian người ta cảm nghiệm với một cường độ mãnh liệt sâu xa như thế chỉ là từng hồi từng chặp. Đôi khi những cảm nghiệm ấy mãnh liệt tới nỗi linh hồn như thể thấy hỏa ngục và sự hư mất đời đời lồ lộ trước mắt, như thể “đi vào cõi âm ti đang lúc vẫn còn sống” (Tv 55,15), bởi lẽ ở đây linh hồn cũng đang chịu một cuộc thanh tẩy y hệt cuộc thanh tẩy ở luyện ngục. Vì cuộc thanh tẩy họ đang chịu cũng chính là cuộc thanh tẩy sẽ xảy ra ở luyện ngục. Do đó linh hồn nào ở đời này đã trải qua cuộc thanh tẩy ấy thì sẽ không phải vào luyện ngục hoặc chỉ dừng lại đó một thời gian ngắn bởi một giờ chịu đau khổ qua sự thanh tẩy ở đời này sinh ích hơn nhiều giờ trong cuộc thanh tẩy ở luyện ngục.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 6

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 6

[Những đau đớn phiền muộn khác linh hồn phải chịu trong đêm này]

1 - Mặt thứ ba, linh hồn phải chịu khổ nạn và đau đớn là vì ở đây hai yếu tố thần linh và nhân loại là hai thái cực mà lại nối kết với nhau. Yếu tố thần linh là ơn chiêm niệm thanh tẩy còn yếu tố nhân loại là linh hồn đang được lãnh nhận ơn chiêm niệm ấy. Yếu tố thần linh ập xuống trên linh hồn để nhào nặn và canh tân nó hầu đưa nó vào thế giới thần linh. Yếu tố ấy tước lột hết những nghiêng chiều và những đặc tính cố hữu của con người cũ vốn liên kết với nhau, gắn liền với linh hồn và phù hợp chặt chẽ với nó. Yếu tố ấy phá vỡ bản thể tâm linh và nhận chìm nó vào một sự tối tăm sâu thẳm tới nỗi linh hồn cảm thấy mình bị huỷ diệt và tan chảy ngay trước mặt mình và chứng kiến những nỗi khốn cùng của chính mình trong một cái chết tâm linh đầy kinh khiếp. Linh hồn cảm thấy như thể bị một mãnh thú nuốt vào bụng, bị tiêu hóa trong cái bụng tối tăm của nó và trải qua nỗi kinh hoàng mà ngôn sứ Giôna ngày trước đã từng chịu trong bụng cá (Gn 2,2-10). Bởi lẽ linh hồn cần phải ở trong nấm mồ tử thần tối tăm này cho tới khi đạt được ơn Phục sinh tâm linh mà nó đang ngóng đợi.

2 - Vua Đavít đã có diễn tả cuộc thụ nạn và nỗi đớn đau này, mặc dù thực ra đây là điều không sao diễn tả nổi: "Sóng tử thần dồn dập chung quanh, thác diệt vong làm tôi kinh hãi, màng lưới âm ty bủa vây tứ phía, bẫy tử thần ập xuống trên tôi. Lúc ngặt nghèo tôi kêu cầu Chúa” (Tv 17,5-7).

Điều linh hồn khốn khổ này cảm nghiệm thấm thía nhất ở đây chính là dường như rõ ràng Thiên Chúa đã khai trừ nó, ghê tởm nó và quẳng nó vào vực thẳm tối tăm. Quả là một cực hình và đớn đau khủng khiếp đối với linh hồn khi đinh ninh mình đã bị Thiên Chúa từ bỏ. Thấm thía nỗi khốn khổ này, vua Đavít đã kêu lên:

Con nằm đây giữa bao người chết

Như các tử thi vùi trong mồ mả

Đã bị Thiên Chúa quên đi, và không được tay Ngài săn sóc

Thiên Chúa hạ con xuống tận đáy huyệt sâu

Giữa chốn tối tăm giữa lòng vực thẳm.

Cơn giận Thiên Chúa đè nặng thân con

Như sóng cồn xô đẩy dập vùi. (Tv 87,6-8)

Quả thật khi bị ơn chiêm niệm thanh tẩy này đè bẹp, linh hồn cảm thấy một cách mãnh liệt cả bóng tối sự chết, xen lẫn tiếng rên của tử thần và đớn đau của âm phủ, tất cả chỉ vì nó thấy mình bị vắng bóng Thiên Chúa, bị trừng phạt, bị khai trừ, trở thành bất xứng với Ngài và bị Ngài thịnh nộ. Ở đây linh hồn cảm thấy tất cả những điều ấy và tệ hại nhất là nó thấy có vẻ như tình trạng này sẽ kéo dài mãi mãi.

3 - Linh hồn cũng cảm thấy bị mọi thụ tạo bỏ rơi và khinh miệt, đặc biệt là các bạn bè thân thiết. Vì thế vua Đavít đã nói tiếp sau đó: “Chúa làm cho bạn bè xa lánh, coi con như đồ ghê tởm ” (Tv 87,9). Đó cũng là điều ngôn sứ Giôna đã trải qua cả về mặt thể lý lẫn tâm linh, trong bụng cá, và đã chứng thực như sau: “Chúa đã ném con vào vực sâu, giữa lòng biển, làn nước mênh mông vây bọc con, sóng cồn theo nước cuốn, Ngài để cho tràn ngập thân này. Con đã nói: „ Con bị đuổi đi khuất mắt Chúa rồi! Nhưng con vẫn hướng nhìn về thánh điện của Chúa.” (Ông nói điều này ám chỉ việc Thiên Chúa thanh tẩy linh hồn để được xem thấy Ngài). Nước bủa vây con đến cổ, vực thẳm vây bọc con, trên đầu con, rong rêu quấn chằng chịt. Con đã xuống tận nền móng núi non, cửa lòng đất đã cài then nhốt con mãi mãi ” (Gn 2,4-7). Then cửa ở đây ám chỉ đến những bất toàn của linh hồn, ngăn cản không cho linh hồn hưởng được ơn chiêm niệm đầy hoan lạc này.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 5 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 5 (tiếp theo)

6 - Ở một mặt khác, linh hồn chịu phiền não là do sự yếu nhược của nó cả về phương diện tự nhiên, luân lý lẫn tâm linh. Thật vậy, ơn chiêm niệm thần linh trút xuống trên linh hồn cách mãnh liệt nhằm thuần hoá nó và tăng sức mạnh cho nó cho nên linh hồn rất khốn khổ trong sự yếu nhược của mình, tới nỗi gần như ngã quị, nhất là vào những lúc luồng sáng ấy ập xuống dữ dội hơn. Cả giác quan lẫn tâm linh như thể đang bị đè bẹp dưới trọng lượng của một gánh nặng mênh mông và tối tăm nào đó, khiến linh hồn đớn đau và hấp hối, tới nỗi tưởng chừng chết còn nhẹ nhõm hơn. Đó là điều ông Gióp đã cảm nghiệm được và phải thốt lên: 'ước gì Thiên Chúa đừng đến cùng tôi trong sức mạnh lớn lao đến thế, để tôi khỏi bị đè bẹp dưới gánh nặng sự cao cả của Ngài” (x. G 23,6). . .

7 - Dưới sức nặng đè bẹp ấy, linh hồn cảm thấy bị mất hết mọi sự hỗ trợ tới nỗi dường như - mà cũng không xa sự thật là mấy - ngay những gì trước kia từng hỗ trợ nó, giờ đây cũng bị lấy mất cùng với những thứ khác, và chẳng còn ai cảm thương nó. Ông Gióp đã thốt lên tâm trạng ấy: "Hãy xót thương tôi, xin hãy xót thương tôi, ít nữa là các bạn, những kẻ nghĩa thiết với tôi, bởi bàn tay Thiên Chúa đang đè nặng trên tôi ” (G 19,21).

Quả là một điều rất kỳ diệu mà cũng thật đáng thương biết bao! Linh hồn quá yếu nhược và nhơ nhớp tới nỗi, bàn tay Thiên Chúa thật hết sức nhẹ nhàng êm ái thế mà nó lại cảm thấy như một cái gì đè nặng và chống lại nó. Mà thật ra, Thiên Chúa đâu có đè nặng, Ngài chỉ chạm nhẹ đến linh hồn, và Ngài làm thế với tất cả lòng nhân hậu, nhằm thi ân chứ đâu phải để trừng phạt linh hồn.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 5 (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 5 (tiếp theo)

4 - (Về điểm thứ hai) [Ghi chú của người dịch] Đã hẳn trong những bước khởi đầu, ơn chiêm niệm tối tăm này thật nặng nề đối với linh hồn. Thật vậy, ơn chiêm niệm thần phú này mang nhiều đặc tính cực kỳ tốt lành trong lúc linh hồn lãnh nhận ơn ấy, do chưa được thanh tẩy, nên vẫn còn mang nhiều nỗi khốn cùng cực kỳ xấu xa. Hai thái cực ấy không thể đi đôi với nhau cho nên nhất định linh hồn phải chịu khổ nhọc và đớn đau. Ơn chiêm niệm nói trên thanh tẩy những bất toàn của linh hồn khiến linh hồn trở thành bãi chiến trường nơi hai thái cực tranh chấp kịch liệt. Chúng tôi xin minh chứng điều ấy bằng những diễn giải nhiều mặt nhưng đều qui về một ý như sau.

5 - Một mặt, thứ ánh sáng và sự khôn ngoan của ơn chiêm niệm hết sức sáng láng và tinh tuyền, còn linh hồn được ánh sáng ấy chiếu dọi lại tối tăm và dơ bẩn, khiến linh hồn phải rất khổ đau khi lãnh nhận thứ ánh sáng ấy, khác nào đôi mắt bệnh hoạn dơ bẩn và yếu kém sẽ phải đớn đau khi gặp ánh sáng chói chang dọi vào.

Do sự ô uế của nó, linh hồn phải vô cùng đớn đau khi ánh sáng thần linh ấy ập xuống trên nó. Khi ánh sáng tinh tuyền ấy chiếu dọi vào linh hồn để xua trừ mọi nhơ nhớp, linh hồn liền cảm thấy mình dơ bẩn và khốn cùng và cảm thấy như thể Thiên Chúa đang chống lại mình còn mình thì đang hành động chống lại Thiên Chúa.

Linh hồn nhức nhối và đau đớn vì dường như nó đã bị Thiên Chúa ruồng bỏ. Đây là một trong những đớn đau nặng nề nhất Thiên Chúa dùng để thử thách ông Gióp trong cuộc thử luyện khiến ông phải thốt lên: “Con phạm tội có hề chi đến Chúa, lạy Đấng dò xét phàm nhân ? Sao Chúa cứ đặt con làm bia để bắn? Phải chăng con đã nên gánh nặng cho Chúa? ” (G 7,20). Mặc dù ở giữa tối tăm, nhờ ánh sáng rõ ràng và tinh tuyền ấy, linh hồn vẫn thấy rõ sự nhơ nhớp của nó và biết tỏ tường nó chẳng xứng đáng với Thiên Chúa hay với bất cứ thụ tạo nào. Điều làm linh hồn khổ tâm hơn cả là nghĩ rằng nó sẽ chẳng bao giờ xứng đáng và từ nay trở đi, những điều tốt lành không còn đến với nó nữa. Linh hồn đinh ninh như vậy vì tâm trí nó bị dìm sâu vào chỗ nhận biết và cảm nghiệm rõ những xấu xa và khốn cùng của riêng mình. Trước ánh sáng thần linh gây tăm tối như thế, những nỗi khốn cùng của linh hồn đập vào mắt nó, khiến nó biết rõ tự nó, nó sẽ không sao có nổi bất cứ thứ gì khác. Chúng ta có thể đọc lời sau đây của vua Đavít theo nghĩa ấy: “Chúa trị tội nhằm sửa dạy con người, điều họ tha thiết Ngài làm tiêu tan như mối đục ” (Tv 38, 12).

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 5

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 5

[Bắt đầu minh giải cho thấy ơn chiêm niệm tăm tối đối với linh hồn không chỉ là đêm dày nhưng còn là đau đớn và cực hình]

1 - Đêm tối này là tác động mạnh mẽ của Thiên Chúa trên linh hồn, thanh tẩy linh hồn khỏi những dốt nát và bất toàn cố hữu của nó, về mặt tự nhiên cũng như tâm linh. Những người chiêm niệm gọi tác động này là ơn chiêm niệm thần phú hay ơn huyền giao. Ở đây, một cách thầm kín, Thiên Chúa dạy dỗ và giáo hóa linh hồn về sự hoàn thiện của tình yêu, dù linh hồn chẳng làm gì và cũng chẳng hiểu ơn chiêm niệm thần phú như thế nào.

Bởi đây là ơn khôn ngoan đầy yêu thương của Thiên Chúa, tạo nên hai hiệu quả chính yếu trong tâm hồn; vừa thanh tẩy nó vừa soi sáng cho nó, để chuẩn bị cho nó được hiệp nhất trong tình yêu với Thiên Chúa. Do đó, cũng chính ơn khôn ngoan đầy yêu thương đã từng thanh tẩy tâm linh các phúc nhân và soi sáng cho họ, giờ đây đang thanh tẩy và soi sáng linh hồn.

2 - Hẳn bạn sẽ thắc mắc: Đã bảo rằng đây là ánh sáng thần linh soi sáng và thanh tẩy linh hồn khỏi cái dốt nát, thì tại sao ở đây linh hồn lại gọi là một đêm tối tăm? về điểm này xin thưa rằng, đối với linh hồn, ơn Khôn Ngoan thần linh này không chỉ là đêm đen và tối tăm mà còn là đớn đau và cực hình, vì hai lý do: Thứ nhất là vì sự cao vời của ơn Khôn Ngoan thần linh vượt quá các khả năng của linh hồn nên nó là tối tăm đối với linh hồn. Thứ hai là vì sự thấp hèn và nhơ nhớp của linh hồn nên sự khôn ngoan ấy sẽ trở thành đau đớn, phiền muộn và cũng là tối tăm đối với linh hồn.

3 - Để chứng minh điểm thứ nhất, ta cần nhìn nhận nguyên tắc sau đây của triết gia Aristote là: Những điều thuộc lãnh vực thần linh càng sáng sủa và tỏ tường nơi chính chúng, thì theo lẽ tự nhiên, lại càng tối tăm và kín ẩn đối với linh hồn. Cũng thế, ánh sáng càng chói chang càng làm mù tối đồng tử của con cú. Và người ta càng nhìn thẳng vào mặt trời chói lọi, mặt trời càng khiến thị giác bị tối tăm, vì ánh sáng nó quá mạnh khiến thị giác không chịu nổi và mất đi khả năng nhìn thấy.

Cũng thế, khi thứ ánh sáng thần linh của ơn chiêm niệm này ập xuống trên một linh hồn chưa hoàn toàn được soi sáng, nó liền khiến linh hồn ấy bị tối tăm về mặt tâm linh, bởi nó quá mạnh nên không những khiến linh hồn không chịu nổi mà còn tước đoạt mất cả khả năng thông hiểu tự nhiên của linh hồn. Vì thế thánh Denys và các nhà thần học huyền giao khác gọi ơn chiêm niệm thần phú này là tia bóng tối, có nghĩa là, đối với linh hồn nào chưa được soi sáng và thanh tẩy, thì luồng sáng siêu nhiên chói lọi này sẽ khống chế sức tự nhiên của trí năng và tước đoạt mất sức mạnh ấy.

Vì lý do đó, vua Đavít cũng đã nói rằng： "Gần bên Thiên Chúa và chung quanh Ngài là mây và bóng tối” (Tv 96,2). Thực ra không phải thế, nhưng chính vì trí năng yếu kém của chúng ta không đủ khả năng đạt tới sự sáng láng chói chang ấy nên đã bị mù lòa, tối tăm. Do đó, cũng chính vua Đavít nói tiếp: "Chúa dùng bóng tối làm màn bao phủ, lấy mây đen nghịt làm trướng che Ngài” (Tv 17,13), nghĩa là che giữa Thiên Chúa và trí năng chúng ta. Điều đó giúp chúng ta hiểu tại sao khi Thiên Chúa chiếu dọi tia sáng chói lọi của đức khôn ngoan ẩn tàng của Ngài vào một linh hồn chưa được biến đổi, Ngài thường khiến trí năng của linh hồn ấy chìm vào tối tăm dày đặc.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)

Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 4

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 4

[Giới thiệu và minh giải ca khúc thứ nhất]

Giữa một đêm dày

Nồng nàn yêu thương và âu lo.

Ôi vận may diễm phúc! Tôi đã ra đi không bị để ý, Mái nhà tôi giờ thật yên hàn.

MINH GIẢI

1 - Giờ đây, đã hiểu rằng ca khúc này ngụ ý nói về việc thanh tẩy bằng chiêm niệm, về sự trần trụi hay nghèo khó tâm linh, mà ở đây tất cả gần như chỉ là một, chúng ta có thể minh giải theo cách dưới đây và để cho linh hồn thổ lộ như sau:

Trong cảnh nghèo khó, bị bỏ rơi và không còn tựa nương gì được vào tất cả những nhận thức của mình, nghĩa là trí năng thì tối tăm, lòng muốn thì căng thẳng, dạ nhớ (ký ức) thì sầu muộn và kinh hoàng, tôi đã trầm mình vào trong tăm tối và trong đức tin tinh ròng, vốn là một đêm dày đặc đối với các quan năng tự nhiên nói trên, để cho riêng lòng muốn bị dằn vặt vì nỗi đớn đau, sầu muộn và khắc khoải niềm mến yêu Thiên Chúa. Tôi ra khỏi chính mình nghĩa là ra khỏi cách hiểu thấp kém của tôi, ra khỏi lối yêu mến bạc nhược của tôi và ra khỏi lối cảm nghiệm Thiên Chúa còn nghèo nàn và thô thiển của tôi mà cả nhục cảm lẫn ma quỷ chẳng sao ngăn cản tôi được.

2 - Đối với tôi, đây quả là một hạnh phúc lớn lao, một vận may thật tốt. Bởi lẽ các quan năng, xúc cảm, mê thích và nghiêng chiều của tôi vốn thường khiến tôi nếm cảm Thiên Chúa một cách thấp hèn, giờ đây đã được tiêu hủy và dẹp yên. Tôi đã ra đi, tức là đã ra khỏi lối ứng xử và hành động nhân loại để bước sang lối ứng xử và hành động của Thiên Chúa. Nghĩa là: Trí năng tôi đã ra khỏi chính mình, chuyển từ bình diện nhân loại và tự nhiên sang bình diện thần linh. Một khi đã nhờ cuộc thanh tẩy này mà được hiệp nhất với Thiên Chúa, nó sẽ không còn hiểu bằng năng lực và ánh sáng tự nhiên của nó nhưng chỉ bằng Đức Khôn Ngoan của Thiên Chúa. Lòng muốn của tôi đã ra khỏi chính mình, trở thành thần linh, bởi một khi đã được hiệp nhất với Tình Yêu Thiên Chúa, nó không còn yêu mến một cách thấp hèn, bằng sức tự nhiên của nó, nhưng bằng sức mạnh và sự tinh tuyền của Chúa Thánh Linh. Và như thế, giờ đây được gần gũi Thiên Chúa, lòng muốn không còn hành sử theo kiểu nhân loại đối với Thiên Chúa. Cũng tương tự, nhiều hay ít, dạ nhớ của tôi giờ đây được biến đổi thành những nhận thức vĩnh hằng về vinh quang. Sau cùng, nhờ đêm tối và nhờ đã thanh tẩy được con người cũ như thế, mọi sức lực và xúc cảm của linh hồn giờ đây được canh tân và biến đổi thành những tâm tính và những hoan lạc thần linh.

Xin giải thích tiếp câu thơ:

Giữa một đêm dày.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)