Để Hiểu Đạo Chúa Hơn - 16 thế kỷ đầu của Kitô giáo - Trong thân phận lữ hành

 

ĐỂ HIỂU ĐẠO CHÚA HƠN

+ 16 THẾ KỶ ĐẦU CỦA KITÔ GIÁO

7. Trong thân phận lữ hành

Thế rồi điều Chúa báo trước đã xảy đến.

"Nước Trời ví như chuyện người kia gieo giống tốt trong ruộng mình.25Khi mọi người đang ngủ, thì kẻ thù của ông đến gieo thêm cỏ lùng vào giữa lúa, rồi đi mất. 26Khi lúa mọc lên và trổ bông, thì cỏ lùng cũng xuất hiện. 27Đầy tớ mới đến thưa chủ nhà rằng: "Thưa ông, không phải ông đã gieo giống tốt trong ruộng ông sao? Thế thì cỏ lùng ở đâu mà ra vậy?" Ông đáp: "Kẻ thù đã làm đó!" Đầy tớ nói: "Vậy ông có muốn chúng tôi ra đi gom lại không?" 29Ông đáp: "Đừng, sợ rằng khi gom cỏ lùng, các anh làm bật luôn rễ lúa. 30Cứ để cả hai cùng lớn lên cho tới mùa gặt. Đến ngày mùa, tôi sẽ bảo thợ gặt: hãy gom cỏ lùng lại, bó thành bó mà đốt đi, còn lúa, thì hãy thu vào kho lẫm cho tôi." (Mt 13,24-30).

Cỏ lùng đã xuất hiện trong thửa ruộng lịch sử của Hội thánh. Người ta chạy theo lắm điều có vẻ tốt nhưng thật ra chỉ là những điều tốt chủ quan, có tác dụng phá hoại và làm hỏng công cuộc của Thiên Chúa.

Sự trợ lực của quyền bính chính trị thật nguy hiểm: các hoàng đế cũng xen mình vào việc cắt nghĩa sứ điệp Tin mừng, những người ngoài Kitô giáo bị bạc đãi, và lắm ông vua đã nhân danh Chúa Kitô mà thực hiện những cuộc chiến tranh chống các dân tộc khác. Hội thánh gặp nguy hiểm bị đồng hóa với một quyền hành thê tục riêng biệt nào đó và có thể làm mất đi vẻ đơn sơ và phổ quát của sứ điệp Tin mừng. Rất may là không khi nào con đường của Chúa Kitô hoàn toàn đồng hóa với trật tự chính trị. Nhờ đó, khi đế quốc Rôma phía Tây sụp đổ (năm 476), đức tin vẫn tiếp tục con đường của mình.

Nếu hiểu mùa thu của Hội thánh tương ứng với đám đất đầy gai trong dụ ngôn người gieo giống (x. Mt 13,3-8) thì mùa thu ấy đã bắt đầu rất sớm, từ năm 311 và kéo dài thật lâu. Đây là thời thử thách. Hội thánh không bị bách hại bằng gươm giáo nhưng được thanh lọc bằng bả phú quý vinh hoa (x. Mt 13,22).

a. Phương Tây

Tại phía Tây, sau khi chiến thắng quân Rôma, người Germani cũng đã đón nhận Tin mừng. Vua Clôvít của người Pháp được thánh Rêmi giám mục rửa tội năm 496 cùng với 3.000 quân nhân của ông.

Các vị vua về sau, nhất là Đại đế Carôlô (năm 800) đã cố gằng thiết lập những liên lạc vững chắc giữa Kitô giáo và quyền hành thế tục. Sự liên kết ấy, tuy có mang lại nhiều ích lợi dưới một vài khía cạnh, đã tạo nên những hậu quả đáng tiếc, nhất là những vụ cưỡng ép theo đạo. Tuy vậy, Hội thánh không đồng hóa với quyền hành thế tục nhưng đã vượt hẳn ranh giới đế quốc: các vùng Ái Nhĩ Lan, Anh Quốc, miền nam nước Ý, một phần Tây Ban Nha và toàn thể Hội thánh ở phương Đông không lệ thuộc đế quốc đó. Hơn nữa, tại đế quốc đó, ngay trong thời Đại đế Carôlô, Đức Giáo hoàng và các giám mục vẫn giữ được vai trò lãnh đạo Hội thánh.

Vào thế kỷ X, châu Âu đã nhận biết Tin mừng nhưng vẫn còn man dã, nghề canh nông còn thô sơ không đủ nuôi sống mọi người nên vẫn thường xảy ra nạn đói và bệnh dịch. Các vua chúa và các liên bang cũng không kiểm soát được lãnh thổ họ thật hữu hiệu. Các lãnh chúa địa phương thường gây chiến với nhau, tàn phá mùa màng. Thay vì bảo vệ dân chúng, họ lại làm cho dân bị nghèo đói.

Trong cảnh khốn khổ đó của châu Âu, Hội thánh phải làm việc để loan báo Tin mừng bình an. Nhiều đan sĩ, linh mục và giám mục đã đem hểt sức mình để cải thiện hoàn cảnh sống của dân chúng.

Các đan sĩ sống thành những cộng đoàn theo sát Tin mừng. Họ dành nhiều thời giờ mỗi ngày để ca tụng Thiên Chúa. Họ khai phá những vùng đất mới, cải thiện kỹ thuật canh tác và nhờ đó họ sản xuất được nhiều hơn dân quê.

Khi gặp nạn đói, họ tiếp cứu dân quê. Vì thế, dần dần dân quê tụ tập lại quanh các tu viện và học cách canh tác với các đan sĩ. Đối với họ, tu viện trở thành trường học, bệnh viện, dưỡng đường. Nhiều thành phố đã thành hình theo kiểu đó. Ngoài ra trong các tu viện ấy, các tu sĩ ra công sao chép lại các sách xưa, và nhờ đó, họ bảo tồn những kho tàng phong phú của văn hóa Hy Lạp và Latinh.

b. Phương Đông

Tại phía đông, đế quốc Rôma vẫn đứng vững và được gọi là Byzance (Bi-giăng-xơ, tên cũ của thành phố Constantinople, nay là Istanbul], thấm đậm văn hóa Hy Lạp, nhưng Hội thánh ở phương Đông bị chặn đứng trước làn sóng Hồi giáo.

Khoảng năm 610, ông Mahomet khởi xướng Hồi giáo, chủ trương thờ độc thần dưới một hình thức rất đơn sơ và cứng rắn. Sự bành trướng của đế quốc Hồi giáo đã kéo theo sự tàn phá Kitô giáo tại nhiều vùng rộng lớn, như tại Bắc Phi, quê hương của thánh Augustinô, không còn di tích một giáo đoàn nào. Dù người Hồi Giáo không nhìn nhận mầu nhiệm Thiên Chúa làm người nơi Đức Giêsu Kitô, họ vẫn là anh em với các Kitô hữu trong việc tôn thờ một Thiên Chúa độc nhất.

Sau thời gian tê liệt, khoảng năm 1000 Hội thánh ở Đông phương đã truyền bá đức tin lên miền bắc, tức Liên Xô ngày nay.

(Còn tiếp)

- "Để Hiểu Đạo Chúa Hơn" - Thế Tâm Nguyễn Khắc Dương.