Đường Lên Núi Cát Minh - Quyển 1 - Chương 10: Mê thích đưa tới nguội lạnh và suy yếu

 

ĐƯỜNG LÊN NÚI CÁT MINH

QUYỂN 1

CHƯƠNG 10

MÊ THÍCH ĐƯA TỚI NGUỘI LẠNH VÀ SUY YẾU*

Bàn về việc các mê thích khiến linh hồn thành nguội lạnh và bị suy yếu trên đường nhân đức.

1 - Tác hại thứ năm do các mê thích gây cho linh hồn, là chúng khiến linh hồn hóa thành nguội lạnh và bị suy yếu, không đủ sức theo đuổi đường nhân đức và kiên trì trên đường ấy. Sức mạnh của mê thích bị chia chẻ làm nhiều phần, khiến nó bị yếu hơn là khi nó chỉ hoàn toàn gắn bó với một vật nào đó thôi. Mê thích ấy càng bị chia chẻ cho nhiều vật, sức mạnh nó dành cho mỗi vật càng yếu đi. Các triết gia nói rằng dũng lực mà quy về một mối thì mạnh hơn là khi bị chia chẻ. Do đó, rõ ràng là nếu mê thích của lòng muốn tràn đổ vào điều gì khác ngoài nhân đức, thì đối với nhân đức nó sẽ rất yếu ớt. Một linh hồn chia chẻ lòng muốn vào những chuyện không đâu, thì giống như nước đã gặp chỗ chảy xuống rồi thì không thể ngoi lên được và không còn tiện dụng được nữa. Vì vậy tổ phụ Giacóp đã so sánh Ruben con ông với thứ nước tràn ra ngoài, bởi lẽ về một tội nào đó, chàng đã buông cương cho các mê thích của chàng. Ông nói: "Con chảy tràn ra như nước, con sẽ không lớn mạnh"(x. St 49,4). Dường như ông muốn nói: Vì con đã buông mình theo các mê thích như nước chảy xuôi, con sẽ chẳng tiến được trên đường nhân đức.

Nước nóng không đậy vung sẽ dễ mất hết sức nóng. Các loại thuốc thơm không đóng kín sẽ mau mất hương vị và cường độ mùi thơm của chúng. Cũng vậy, linh hồn nào không tập trung vào một mê thích duy nhất là mê thích Thiên Chúa sẽ mất sức nóng và nghị lực trên đường nhân đức. Vua Đavít biết rõ điều ấy nên đã thưa với Chúa: "Con sẽ giữ sức mạnh con cho Chúa" [Nguyên văn lời thánh vịnh: “Lạy Thiên Chúa là sức mạnh con, con ngước mắt nhìn Ngài” (Tv 58/59, 10)], tức là con sẽ tập trung sức mạnh các mê thích của con vào một mình Chúa mà thôi.

2 - Các mê thích còn làm suy yếu dũng lực (và cũng là nhân đức) của linh hồn vì chúng hút mất sinh lực của linh hồn, tựa như những chồi nhỏ quanh thân cây, rút tỉa hết nhựa sống khiến cây không sinh được hoa trái. Ta cũng có thể đem áp dụng lời sau đây của Chúa cho các linh hồn ấy: "Khốn cho những kẻ mang thai hay nuôi con dại trong những ngày ấy" (Mt 24, 19). Như việc mang thai và nuôi nấng làm hao mòn sức lực người mẹ, các mê thích cũng vậy, nếu không bị loại trừ, sẽ ngày càng thu hút sức mạnh của linh hồn. Chúng càng lớn mạnh, linh hồn càng kiệt quệ, tựa như những chồi non làm kiệt quệ thân cây vậy. Về điểm này Chúa đã khuyên ta "Hãy thắt lưng" (Lc 12,35), tức là hãy giết chết các mê thích của ta. Thật vậy, chúng chẳng khác nào những con đỉa hút máu. Như sách Châm ngôn có nói: "Những con đỉa (tức là các mê thích) là những đứa con nói luôn miệng: Cho xin! Cho xin!" [Nguyên văn: “Con đỉa có hai con gái: Cho xin! Cho xin!”] (Cn 30, 15).

3 - Như vậy đã rõ, các mê thích chẳng gây được cho linh hồn sự lành nào, mà trái lại chỉ lấy mất những sự lành chúng gặp trong đó. Bao lâu chưa giết chết chúng, chúng vẫn không ngừng làm điều mà người ta nói về những con rắn lục con, rằng chúng lớn dần trong dạ mẹ, ăn ruột mẹ và giết chết mẹ, để sống ngay bên xác mẹ. Nếu ta không chịu giết chết các mê thích thì rồi chúng cũng sẽ làm như vậy: Cuối cùng, chúng sẽ giết chết sự sống trong Thiên Chúa của linh hồn, chỉ vì linh hồn đã không chịu bóp nghẹt chúng trước. Bởi đó, sách Huấn ca có nói: "Đam mê xác thịt đừng chiếm lòng con, xin đừng phó con cho tình dục thao túng" (Hc 23,6).

4 - Ngay cả khi chúng không đến nỗi quá quắt như vậy, cũng thật hết sức đau lòng cho tình cảnh khốn cùng của một linh hồn bị các mê thích ấy khống chế, khiến không còn chịu đựng nổi chính mình, vô dụng với những người chung quanh, uể oải và lười biếng trước những gì thuộc về Thiên Chúa. Lắm thứ khí huyết bệnh hoạn khiến bệnh nhân bị nặng nề mệt mỏi không bước nổi, lắm thứ cảm giác chán ngấy khiến người ấy chán ăn, nhưng không có thứ nào sánh được với tình trạng các mê thích đối với thụ tạo gây ra cho linh hồn, khiến nó hóa nặng nề và buồn nản trong việc theo đường nhân đức. Như thế, thông thường, nguyên nhân khiến nhiều linh hồn không còn nhiệt tình háo hức trên con đường nhân đức, chính là vì họ còn giữ những mê thích và quyến luyến không hoàn toàn dành cho Thiên Chúa.

Nguyên tác: Subida al Monte Carmelo của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)