Bài đăng
ĐƯỜNG LÊN NÚI CÁT MINH
QUYỂN 3
CHƯƠNG 2
GIẢI TRỪ NHẬN THỨC TỰ NHIÊN CỦA DẠ NHỚ * (tiếp theo)
5 - Cũng cần lưu ý rằng thỉnh thoảng Thiên Chúa có thể tạo nên những vuốt ve âu yếm trong sự nên một nơi dạ nhớ: Ngài đột nhiên ban cho một sự rúng động nơi bộ não 一 là chỗ ký ức hay dạ nhớ trú ngụ — sự rúng động này mãnh liệt tới độ dường như toàn thể đầu óc và trí phán đoán lẫn giác quan đều tan biến. Sự kiện ấy có thể nhận ra nhiều hay ít tùy theo cường độ sự vuốt ve âu yếm của Thiên Chúa. Lúc bấy giờ — do sự nên một này — dạ nhớ hóa thành trống rỗng và được thanh tẩy khỏi mọi nhận thức và rơi vào chỗ quên hẳn chính mình đến nỗi phải cố gắng và vất vả lắm mới nhớ được một điều gì đó.
6 - Sự quên lãng ấy của dạ nhớ và sự đình chỉ ấy của trí tưởng tượng do việc dạ nhớ được nên một với Thiên Chúa gây ra. Đôi khi sự quên lãng và đình chỉ ấy đạt tới chỗ suốt một khoảng thời gian dài trôi qua mà ta chẳng hề cảm thấy hoặc nhận biết những gì đang xảy ra trong thời gian ấy. Lúc đó trí tưởng tượng bị đình chỉ nên dù có ai làm điều gì gây đau đớn cho thân xác, nó vẫn chẳng cảm thấy, bởi không có tưởng tượng thì chẳng có cảm xúc.
Để được Thiên Chúa ban cho những sự vuốt ve âu yếm của sự nên một như thế, linh hồn cần tách rời dạ nhớ khỏi mọi nhận thức dễ hiểu. Cũng nên biết rằng những đình chỉ như thế chỉ xảy ra ở bước đầu của sự nên một, không còn gặp thấy nơi những người trọn lành vì lúc ấy sự nên một đã hoàn hảo.
7 - Hẳn bạn sẽ bảo nói thì có vẻ hay nhưng kết quả sẽ là phá hủy mất cách sử dụng tự nhiên cũng như sự vận hành của các quan năng, biến con người thành con vật, và còn tệ hơn nữa, vì chẳng còn biết suy luận hay nhớ gì đến những nhu cầu và hoạt động tự nhiên; đang khi Thiên Chúa chỉ hoàn thiện cái tự nhiên chứ đâu có phá hủy nó! Làm như trên chẳng khác gì hủy hoại cái tự nhiên, khiến người ta quên hết những giá trị thuộc luân lý và lý trí, không chu toàn nữa. Làm như trên sẽ khiến người ta quên mất những chức năng tự nhiên và không còn thực hiện nữa; người ta bị tước đoạt mất những nhận thức và các hình sắc vốn là những phương thế giúp họ nhớ lại mọi chuyện!
8 - Tôi xin trả lời rằng quả đúng vậy. Dạ nhớ tiến đến chỗ nên một với Thiên Chúa thì càng tinh giản những nhận thức cụ thể cho tới khi hoàn toàn đánh mất chúng; đó là lúc linh hồn nên hoàn thiện và đạt tới tình trạng nên một. Thoạt đầu, khi điều này diễn ra, người ta không thể tránh được chuyện quên khuấy đi mọi sự vật, bởi vì các hình sắc và nhận thức đang bị xóa dần khỏi dạ nhớ. Có thể họ sẽ phạm nhiều lỗi lầm trong việc xử sự và giao tiếp bên ngoài, chẳng hạn quên ăn, quên uống, không nhớ những gì mình đã làm, đã thấy hay không thấy, không nhớ những gì thiên hạ có nói hay không nói... Sở dĩ thế là vì dạ nhớ đã bị thu hút vào Thiên Chúa.
Tuy nhiên, một khi đã đạt được nếp quen nên một với Chúa — là một ơn lành tối cao — người ta sẽ không còn chuyện lãng quên kiểu đó đối với những gì thuộc lý trí và luân lý tự nhiên. Trái lại, trong những công việc thích hợp và cần thiết, họ còn đạt được sự hoàn hảo hơn nhiều. Họ không còn thực hiện những chuyện đó thông qua các hình sắc và nhận thức của dạ nhớ. Bởi vì một khi có được nếp quen nên một, mà nay đã là một tình trạng siêu nhiên, dạ nhớ cũng như các quan năng khác đều suy yếu trong các hoạt động tự nhiên của chúng và bước từ những giới hạn tự nhiên của chúng sang cảnh vực siêu nhiên của Thiên Chúa. Và do đó, một khi dạ nhớ đã được biến đổi trong Thiên Chúa, những hình sắc hoặc nhận thức về mọi vật không còn thể nào in vào đó.
Do đó, trong tình trạng này những hoạt động của dạ nhớ và của các quan năng khác đều mang tính cách thần linh, vì giờ đây Thiên Chúa đã chiếm hữu các quan năng ấy như vị Chúa Tể toàn trị và biến đổi chúng trong Ngài. Chính Ngài điều động và truyền khiến chúng cách thần linh bằng Thần khí Ngài và theo ý muốn Ngài. Giờ đây hoạt động của các quan năng ấy không còn mang tính cụ thể riêng lẻ, trái lại, những gì linh hồn thực hiện đều thuộc về Thiên Chúa và đều là những hoạt động mang tính thần linh. Theo lời thánh Phaolô, "ai đã kết hợp với Chúa, thì nên một tinh thần với Ngài" (1Cr 6,17). Do đó, các hoạt động của linh hồn đã nên một với Thiên Chúa đều thuộc về Thần khí và đều mang tính thần linh.
Nguyên tác: Subida al Monte Carmelo của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.
(Còn tiếp)
Thanh tẩy chủ ý hay đêm chủ ý dành cho dạ nhớ và lòng muốn,
