Để Hiểu Đạo Chúa Hơn - 16 thế kỷ đầu của Kitô giáo - Thế kỷ XII và XIII: thời kỳ hồng phúc

 

ĐỂ HIỂU ĐẠO CHÚA HƠN

+ 16 THẾ KỶ ĐẦU CỦA KITÔ GIÁO

12. Thế kỷ XII và XIII: thời kỳ hồng phúc

Vào thế kỷ XII và XIII, tại phía Tây, các vương quốc và thành phố không ngừng phát triển. Vượt qua các ranh giới, dân chúng châu Âu tất cả đều theo cùng một tôn giáo: Kitô giáo. Các dân tộc theo Kitô giáo có cảm tưởng được liên kết thành một khối: khối Kitô giáo (hoặc Nước Kitô). Toàn thể châu Âu nên như một đại gia đình con cùng Cha trên trời. Các Đức Giáo hoàng trở thành tôn sư trong toàn cõi Nước Kitô. Các vị ngày càng can thiệp vào mọi chuyện trong xã hội và trở thành trọng tài của các quốc gia.

Hội thánh ở phía Tây tiến triển mạnh với những tư tưởng mới, nhất là của nhà trí thức đầy nhân ái, thánh Alselmô ở Cantorbery vào khoảng năm 1100.

Nhiều tu viện và thánh đường nguy nga đầy nghệ thuật mọc lên khắp nơi. Hai vị thánh Bênađô và Phanxicô rất hiền lành và khiêm cung đã dẫn đạo cho nếp sống Tin mừng giản dị của thời đại. Thánh Tôma đã hoàn chỉnh một nền triết học Kitô giáo, ngài dùng chính lối suy tư của Aristote (mà người ta mới khám phá ra trong thời kỳ này) để trình bày sứ điệp Kitô giáo. Chế độ nô lệ đã giảm thiểu rất nhiều trong các thế kỷ vừa qua, nay hoàn toàn biến mất sau những cuộc chinh phục của các đạo quân thánh giá. Thật là một thế kỷ đầy hồng phúc, ngay trong hàng ngũ vua cũng có môt vị sống đời sống của một đấng thánh: vua Louis IX của nước Pháp.

Tuy nhiên, các cuộc thập tự chinh (đạo quân thánh giá) cũng có mặt trái. Khi người Thổ Nhĩ Kỳ theo Hồi giáo chiếm giữ đất thánh, không cho tín hữu đến hành hương, các giới chức Hội thánh đã tổ chức các cuộc viễn chinh mang danh nghĩa là "thập tự chinh" để giải thoát mồ Đức Kitô. Từ năm 1096 đến 1254 có 8 cuộc viễn chinh thập tự quân. Người ta đã khởi đầu với những ý định tốt lành, nhưng chiến tranh bao giờ cũng tàn khốc, gây nhiều thiệt hại đáng tiếc. Kết cuộc, mồ thánh vẫn không được giải thoát.

Một vết đen khác là ...

13. ...Thời kỳ điều tra

Cuối thế kỷ XI, Đức Giáo hoàng Grêgôriô VII (1073 - 1085) đẩy mạnh việc cải cách trong Hội Thánh, không để các vua quan can thiệp vào việc phong chức các giám mục và linh mục. Do ảnh hưởng cuộc cải cách ấy, xuất hiện nhiều nhóm tín hữu trở về nguồn Tin mừng, phản kháng lại sự giàu có xa hoa của nhiều vị trong hàng giáo sĩ thời bấy giờ. Thế nhưng, vì thiếu khả năng thần học và cư xử thiếu tế nhị, họ bị đẩy ra bên lề Hội thánh và tiến dần đến một phong trào tôn giáo quá khích. Đó là phong trào của những người Albigeois, chủ trương nhiều chuyện khắc khổ kỳ lạ và bài xích trật tự tôn giáo sẵn có. Toàn thể xã hội từ dân chúng đến quyền bính thế tục và cả các vị lãnh đạo Hội thánh đã nhất loạt chống lại phong trào đó.

Sau những tranh luận, các lạc giáo bị trấn áp bằng võ lực. Trước kia, với thánh Chrysostom (năm 400) và thánh Bênađô (năm 1150), Hội thánh đã không thể chấp nhận việc giết những người theo tà giáo, và đàng khác, Hội thánh chống lại án tử hình. Nhưng từ năm 1200, khi Hội thánh bị giáo phái Cathares đe dọa trầm trọng, thế quyền và giáo quyền đã cùng nhau liên kết chống lại tà giáo và dùng những phương tiện độc ác và bất công. Thế quyền chịu trách nhiệm kết án và hành hình, nhiều trường hợp người ta còn đốt nạn nhân trên một đống lửa. Thời kỳ Tòa Điều tra kéo dài 50 năm (1184 - 1233).

Ngày nay chúng ta tự hỏi: làm sao cộng đoàn Kitô hữu lại có thể xử với những kẻ khác ý kiến với mình như ngày xưa các hoàng đế Rôma đã đối xử với các tín hữu? Một lần nữa, chúng ta thấy rằng sự liên kết chặt chẽ trong thời đó giữa ích lợi của Hội thánh và ích lợi của xã hội thật tai hại, nó làm tổn thương rất nhiều đến những đòi hỏi bao dung và khiêm nhường của Tin mừng! Ngay các đạo binh Thánh giá, dưới nhiều khía cạnh, cũng như sự hiện diện của các nhóm hiệp sĩ tôn giáo, cũng khơi lên những lỗi lầm của xã hội Trung cổ. Tất cả những sự kiên ấy cho ta thấy Hội thánh vẫn còn là một nhân loại bất toàn, phải không ngừng lớn lên trong Thiên Chúa.

Bù lại, ngay trong thời kỳ đó, khắp nơi đã mọc lên những hiệp hội lo cho người ốm đau và nạn nhân chiến cuộc, để chống lại những hành vi hận thù gây nên bởi chiến tranh.

(Còn tiếp)

- "Để Hiểu Đạo Chúa Hơn" - Thế Tâm Nguyễn Khắc Dương.