ĐƯỜNG LÊN NÚI CÁT MINH
QUYỂN 3
CHƯƠNG 29
NGHÈO KHÓ TÂM LINH *
Chương này bàn về những lợi ích nhờ loại trừ sự vui thỏa nơi những điều tốt về luân lý.
1 - Linh hồn sẽ lãnh nhận được nhiều lợi ích lớn lao khi không đặt sự vui thỏa của lòng muốn vào loại điều tốt này cách hão huyền. Trước tiên, linh hồn sẽ tránh được nhiều chước cám dỗ và cạm bẫy của ma quỷ núp dưới sự vui thỏa về các việc lành ấy. Lời sau đây trong sách Gióp có thể giúp chúng ta hiểu: "Nó ngủ trong bóng râm, nơi kín ẩn của cây lau và nơi những chỗ ẩm ướt" (G 40,16). Gióp ám chỉ đến ma quỷ. Nó núp trong chỗ ẩm ướt của sự vui thỏa và sự hão huyền của cây lau (tức các công việc hão huyền) để mê hoặc linh hồn. Chuyện ma quỷ bí mật phỉnh gạt linh hồn tại sự vui thỏa này chẳng đáng ngạc nhiên. Thật vậy, không đợi ma quỷ xúi giục, sự vui thỏa hão huyền từ bản chất đã là một sự lệch lạc, nhất là khi trong lòng đã có chút ngạo mạn về những công việc ấy. Ngôn sứ Giêrêmia nói rất đúng: "Sự ngạo mạn của ngươi đã phỉnh gạt ngươi" (Gr 49,16). Bởi lẽ còn trò bịp bợm nào lớn hơn tật ngạo mạn? Và linh hồn sẽ thoát được tật ngạo mạn này khi thanh tẩy mình khỏi sự vui thỏa nói trên.
2 - Lợi ích thứ hai là người ta sẽ làm các công việc tốt lành cách phù hợp và hoàn chỉnh hơn. Điều này sẽ không có được nếu người ta vẫn còn đam mê sự vui thỏa và thích thú nơi các công việc ấy. Cái đam mê vui thỏa ấy dẫn đến chỗ dễ cáu giận và ham dục vọng khi người ta bị cướp mất sự điềm đạm quân bình của lý trí. Từ đó họ thường đi đến chỗ hay thay đổi trong các dự phóng cũng như công việc, bỏ cái này lấy cái kia, bắt đầu rồi bỏ ngang, chẳng hoàn tất được chuyện gì cả. Khi đã hành động dựa theo sự thích thú vốn là yếu tố hay thay đổi, nhiều ít tùy cá tính, thì nếu thiếu sự thích thú, họ sẽ ngưng luôn cả quyết tâm lẫn công việc, dù đó là một việc có tầm quan trọng. Nơi những người này, cái thú vị ấy chính là linh hồn và sức mạnh của công việc họ làm. Mất đi sự thú vị ấy, công việc của họ liền tiêu ma kết thúc và họ chẳng còn kiên gan bền chí nữa. Chúa Kitô đã nói về họ như sau: "Họ vui mừng đón nhận Lời gieo nhưng rồi vì họ thiếu kiên gan bền chí, lập tức ma quỷ đến cướp lấy ngay" (Lc 8,12-13). Sở dĩ thế là vì với họ, tất cả sức mạnh và gốc rễ sâu xa đều tập trung cả nơi sự vui thỏa ấy. Vì thế, loại bỏ sự vui thỏa ấy và rút lòng muốn khỏi đó, người ta sẽ có được sự bền chí và thành công. Như thế, lợi ích ở đây lớn lao ngần nào thì sự tệ hại ngược lại cũng lớn lao dường ấy. Người khôn ngoan sẽ để mắt chăm chú vào bản chất và lợi ích của công việc chứ không chú tâm vào cái thú vị. Như thế họ sẽ không bắn tên vào 'không khí' (x. 1Cr 9,26), cũng sẽ không đòi các công cuộc tốt lành phải góp phần làm cho họ vui thỏa, nhưng sẽ rút lấy sự vui thỏa vững chắc nơi công việc họ làm mà không hề chán nản.
3 - Lợi ích thứ ba có tính cách thần linh. Một khi dập tắt được sự vui thỏa hão huyền nơi các công việc của mình, người ta sẽ thành "nghèo khó trong tâm linh", là một trong những mối phúc thật Con Thiên Chúa đã nói đến: "Phúc cho ai có tinh thần nghèo khó vì Nước trời là của họ" (Mt 5,3).
4 - Lợi ích thứ tư là hễ ai loại bỏ được sự vui thỏa ấy sẽ trở nên dịu dàng, khiêm nhường và khôn ngoan trong khi hành động. Họ sẽ không hành động cách hung hăng và hấp tấp do bị lòng ham hố và dễ cáu giận (mà sự vui thỏa nói trên gây ra) thúc đẩy, cũng không hành động cách tự phụ do sự tự hào về các công việc mình mà niềm vui thỏa ấy đem lại và cũng không bất cẩn do bị sự vui thỏa ấy khiến cho mù lòa.
5 - Lợi ích thứ năm là làm cho Thiên Chúa lẫn tha nhân được hài lòng, tự giải thoát mình khỏi tính tham lam keo kiệt, háu ăn và sầu muộn tâm linh cũng như tính ghen tỵ tâm linh và hàng ngàn nết xấu khác.
Nguyên tác: Subida al Monte Carmelo của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.
(Còn tiếp)