Bài đăng
CHƯƠNG
18
Mẹ thánh bàn về bậc cầu nguyện thứ tư. Người khéo trình bày phẩm chức cao cả Chúa ban cho linh hồn trong bậc cầu nguyện này. Chương này khuyến khích mãnh liệt những ai chuyên cầu nguyện hãy cố gắng đi cho tới cùng thì họ sẽ đạt tới bậc cao vời nhất có thể đạt tới ở thế gian này, dầu không phải do công nghiệp của chúng ta mà chỉ bởi lòng nhân hậu của Thiên Chúa. Hãy chăm chú đọc chương này, vì những vấn đề bàn đến ở đây thật cao siêu và hàm chứa những điểm rất quan trọng.
***
Nguyện xin Chúa gợi cho con từ ngữ để con có thể diễn đạt đôi chút về thức nước thứ bốn này. Khi nói về thứ nước thứ ba, con đã rất cần phải có ơn Chúa giúp, con mới trình bày được; thì ở đây, con càng cần ơn Chúa nhiều hơn nữa. Vì ở trong cảnh trạng (bậc thứ ba), linh hồn làm vườn đều đảm trách một phần lao nhọc. Trong những cấp bậc về sau này, nỗi lao nhọc luôn được kèm theo sự vui mừng và an ủi đến nỗi linh hồn không bao giờ muốn trút hết nỗi lao nhọc đó đi. Người ta cảm thấy vất vả, nhưng không phải chỉ có vất vả, mà còn cảm thấy được niềm vui nữa. Trong bậc cầu nguyện sắp nói tới đây, không phải linh hồn chỉ cảm thấy mà là hoan hưởng thực sự, dù không hiểu điều mình đang hưởng. Linh hồn nhận thức mình đang hưởng đôi phần thiện hảo bao gồm hết mọi thiện hảo, nhưng không hiểu được sự thiện hảo này là gì. Tất cả các giác quan đều mất hút trong cuộc hoan hưởng này, nên chẳng còn giác quan nào tự do hay có thể hành động cách nào, cả nội tâm lẫn ngoại giới. Như tôi vừa nói (ở bậc thứ ba), chúng còn tỏ ra được một vài ám hiệu để chỉ niềm vui vĩ đại nó cảm thấy. Còn ở đây, người ta không còn thể dùng lối so sánh nào để diễn tả niềm vui của linh hồn, và càng không có thể diễn tả cách hữu hiệu hơn nhiều, vì thân xác không còn khả năng, linh hồn cũng không có sức lực nào để thông chuyển niềm vui sướng của mình. Trong lúc như vậy, tài năng là cản trở, là cực hình dữ dội và quấy rối sự an nghỉ của linh hồn mà thôi. Bởi vậy, tôi xin thêm rằng, nếu tất cả các tài năng đều ở trong tình trạng kết hợp, thì dầu muốn, linh hồn cũng không thể chuyển thông niềm vui (tôi có ý nói tới lúc cảm nghiệm thực thụ), vì nếu còn chuyển thông được, thì không phải là kết hợp nữa.
2. Con đường dẫn đến trạng thái chúng ta gọi là kết hợp và bản chất của nó là thế nào, thì tôi không làm sao giải thích được. Người ta đã trình bày cho khoa thần bí học, nhưng tôi không thể sử dụng đúng những từ ngữ ấy. Tôi không thể hiểu “trí khôn” có nghĩa là gì hay “linh hồn” khác với “tâm linh” như thế nào. Theo tôi thì dường như tất cả những danh xưng chỉ là một, dầu đôi khi linh hồn có ra khỏi chính mình như đôi khi đám lửa cháy rất mạnh thì bùng lên những ngọn lửa. Ngọn lửa này bốc lên rất cao bên trên đám lửa, nhưng không vì thế mà nó khác với đám lửa, nó vẫn là ngọn lửa trong đám lửa. Với kho tàng kiến thức sâu rộng của các cha, các cha sẽ hiểu điều này, con không còn có thể nói hơn được nữa.
3. Điều mà tôi tìm cách giải thích là những gì linh hồn cảm được khi ở trong tình trạng kết hợp thần linh này. Kết hợp là gì để hẳn là ai cũng đã biết – là hai sự vật khác nhau trở nên một. Ôi, lạy Chúa của con, Chúa nhân hậu dường nào. Chúc tụng Chúa đời đời. Mọi tạo vật phải chúc tụng Chúa, lạy Thiên Chúa của con, Đấng đã yêu thương chúng con tha thiết đến nỗi chúng con có thể nói cách rất chí lý rằng Chúa đã kết hợp với các linh hồn ngay khi còn ở chốn lưu đày này: dầu họ là những linh hồn nhân đức thánh thiện đi nữa thì đó vẫn là do tấm lòng rộng lượng bao la phi thường của Chúa. Nói cho cùng thì lạy Chúa, điều đó chỉ có thể là do tấm lòng rộng lượng mênh mông xứng với Chúa, vì Chúa ban phát cho chúng con theo như bản tính của Chúa. Ôi Đấng quảng đại vô cùng, mọi công trình của Chúa lạ lùng biết bao! Ngay khi tâm trí con người không còn bị chi phối bởi sự vật trần gian, thì người ta liền bỡ ngỡ vì không thể hiểu được sự thật kỳ diệu như thế. Vậy Chúa có ban những hồng ân cao cả này cho những linh hồn đã xúc phạm nặng nề đến Chúa không? Thực sự tâm trí con nghẹn ngào, vì khi vừa nghĩ đến điều này, con không còn có thể nói được gì hơn nữa. Mà thực sự là nói gì nữa, nếu không phải là nhìn lại đàng sau? Con không biết làm sao để có thể cảm tạ Chúa về những hồng ân trọng đại Chúa đã ban cho con! Đôi khi để giảm bớt nỗi khổ, con chỉ có cách là thốt ra những lời điên dại.
4. Khi tôi vừa lãnh nhận những hồng ân do lòng Thương xót Chúa ban, hay khi Chúa mới bắt đầu ban các ơn ấy xuống cho tôi (còn trong lúc thực sự lãnh nhận những ơn ấy, như tôi đã nói, thì không có thể làm gì được cả) tôi thường kêu lên: “Lạy Chúa, xin hãy ý tứ trong việc Chúa đang làm; xin đừng quá vội quên những hành động gian ác nặng nề của con. Dù Chúa phải quên đi để tha thứ cho con, thì con cũng khấn xin Chúa nhớ đến chúng để hạn chế những hồng ân của Chúa lại. Ôi lạy Đấng Tạo thành của con, xin đừng tuôn đổ của châu báu như vậy vào một cái bình vỡ, vì Chúa đã thấy biết bao lần con đã để cho nó chảy phí mất đi rồi. Xin đừng để một kho tàng phong phú như vậy vào một trái tim chưa hãm dẹp hết những thèm khát dễ dãi tiện nghi của cuộc sống này, nếu không, nó sẽ phá tan kho tàng ấy. Làm sao Chúa có thể uỷ thác một đô thị được trang bị kiên cố và trao cả chìa khoá các pháo đài của đô thị này cho một viên đô trưởng quá hèn nhát đến nỗi vừa bị tấn công là ông đã để cho quân địch tràn vào? Lạy Hoàng đế vĩnh cửu, xin đừng để cho tình yêu thái quá của Chúa phải thiệt mất những của châu báu như vậy. Lạy Chúa của con, dường như người ta có cớ để khinh thường những hồng ân ấy, nếu Chúa ban những ơn ấy cho một tạo vật khốn nạn, đốn mạt, yếu đuối, cùng khốn và thấp hèn đến như con, thì dù với ơn Chúa giúp, con có cố gắng để khỏi làm mất các ơn ấy, thì rồi cũng chẳng biết lợi dụng để làm ích được cho ai. Rồi con lại là một phụ nữ và cũng chẳng được là một phụ nữ đức hạnh, nhưng là một kẻ hư hỏng! “Khi gieo các tài năng vào trong thửa đất cằn cỗi như thế này thì dường như không phải chỉ là che giấu mà chôn vùi đi vậy. Lạy Chúa, Ý Chúa lại không phải là thực hiện những kỳ công và ban những hồng ân vĩ đại như vậy cho linh hồn khác nữa sao? Lạy Thiên Chúa của con, Chúa biết rằng, với tất cả tâm hồn và ý chí, con tha thiết cầu khẩn và con vẫn thường cầu khẩn Chúa thực hiện điều này và coi đó là một hồng ân, là cất khỏi con hồng ân trọng đại nhất con có thể có được ở trần gian này và ban hồng ân của chúa cho người nào biết tận dụng để làm tăng thêm vinh quang Chúa hơn con”.
5. Đã nhiều lần tôi thốt lên lời nguyện này và những lời khác giống như vậy. Rồi sau đó tôi nhận ra sự điên dại và thiếu khiêm tốn của tôi; vì Chúa biết rõ điều gì thích hợp cho tôi và linh hồn tôi không có khả năng nào để đạt tới phần rỗi nếu Chúa không ban cho những hồng ân cao cả này.
6. Tôi cũng còn muốn nói đến các ân sủng và các hậu quả (ơn kết hợp này) để lại trong tâm hồn và về những gì linh hồn có thể làm được để đạt tới cảnh trạng cao cả tuyệt vời này.
7. Sự siêu thăng tâm trí hay kết hợp thường xảy đến cùng với tình yêu Thiên Chúa; nhưng như tôi hiểu, chính sự kết hợp là một cái gì khác với sự siêu thăng diễn ra trong lúc kết hợp này. Ai không có kinh nghiệm về sự kết hợp sẽ cho là không phải như vậy; nhưng theo tôi, cho dù cả hai sự việc là một đi nữa thì Chúa vẫn hành động cách khác nhau trong mỗi sự kiện ấy, nên trong biến cố phóng tâm, linh hồn thoát khỏi tạo vật mau lẹ hơn nhiều. Đối với tôi, rõ ràng đây là một đặc ân, dầu vậy, tôi xin nhắc lại, cả hai sự việc có thể hay có vẻ chỉ là một. Đám lửa nhỏ cũng vẫn là lửa như đám lửa lớn, tuy vẫn có sự khác biệt tỏ tường giữa hai đám lửa. Trong đám lửa nhỏ, một miếng sắt cần một thời gian lâu hơn mới biến đổi bản chất; còn nếu là đám lửa lớn, thì dầu miếng sắt có lớn mấy, bản chất cũng được biến đổi rất mau. Tôi nghĩ hai loại hồng ân Chúa ban cho đây cũng giống như vậy. Tôi biết, ai đã đạt tới chỗ xuất thần sẽ thấu hiểu điều ấy, còn ai không có kinh nghiệm, thì có thể lấy làm tức cười, vì một người như tôi, lại nói đến những chuyện cao siêu như vậy, lại còn cố gắng giải thích vấn đề không thể diễn tả bằng lời được, dầu chỉ mới nói lên là đã rất tức cười rồi.
8. Nhưng tôi tin rằng Chúa sẽ giúp tôi trong việc này, bởi vì Chúa biết, sau lý do thi hành theo lệnh truyền, thì mục đích duy nhất của tôi là gợi cho các linh hồn thèm khát một hồng ân cao siêu như thế. Tôi sẽ không nói gì mà chính tôi đã không có kinh nghiệm lâu dài. Sự thật là, khi tôi bắt đầu viết về thứ nước thứ bốn, thì đối với tôi, dường như nói về cái gì còn khó thực hiện hơn là nói tiếng Hy Lạp nữa – và thực sự đó là vấn đề khó nhất. Bởi vậy tôi để công việc qua một bên và đi rước lễ. Chúc tụng Chúa, Đấng trợ giúp những người dốt nát. Ôi nhân đức vâng lời, ngươi có thể làm được mọi sự đường Thiên Chúa đã soi sáng trí khôn tôi, khi thì gợi cho tôi những từ ngữ, lúc lại tỏ cho tôi biết phải sử dụng những từ ngữ ấy như thế nào, vì khi bàn về bậc cầu nguyện cuối cùng này, dường như Chúa muốn nói cái điều tôi không thể nói cũng không biết diễn tả làm sao. Điều tôi nói đây là sự thật đích thực; bởi vậy, nếu tôi nói được điều gì hay, thì giáo huấn là tự Người mà đến, còn điều gì dở, tất nhiên là phát xuất từ biển thẳm xấu xa – là chính tôi. Tôi nói như vậy để nếu có những ai (chắc là phải có nhiều) đã có kinh nghiệm trong bậc cầu nguyện mà Chúa đã ban cho người đàn bà khốn nạn này, mà họ nghĩ mình đã lạc đường và muốn bàn luận những vấn đề này với tôi, thì hẳn Chúa sẽ trợ giúp tôi tớ của Người trình bày chân lý của Người.
9. Bây giờ tôi nói đến trận mưa từ trời xuống làm nước ngập ứ cả đám vườn, chúng ta có thể thấy người làm vườn được nghỉ ngơi thật là an nhàn dường nào nếu mỗi khi cần thiết Chúa lại không ngừng đổ mưa xuống. Và nếu không có mùa đông, mà chỉ có thời tiết luôn mãi ấm áp, thì sẽ không bao giờ thiếu các thứ hoa trái và chúng ta có thể tưởng tượng được người làm vườn sung sướng dường nào. Nhưng bao lâu còn sống trong cuộc sống này, thì không có thể được như thế, và khi thiếu nước, chúng ta phải luôn nghĩ đến việc xin cho được thứ nước khác. Trận mưa từ thiên đàng này thường đổ xuống khi người làm vườn ít mong đợi hơn hết. Thật ra, vào những buổi đầu, hầu như luôn luôn là mưa rơi sau thời gian tâm nguyện lâu dài, nhưng bậc cầu nguyện này thì tiếp theo một bậc cầu nguyện khác, Chúa đã thấy con chim bé nhỏ bay suốt thời gian lâu dài (tức là) trí khôn, ý chí đã dốc hết sức lực ra để cố gắng tìm kiếm và làm hài lòng Thiên Chúa, nó trở nên thú vui cho Người, Người muốn ban thưởng cho nó ngay từ trong cuộc sống này, Người đỡ lấy con chim và đặt nó vào tổ cho nó nghỉ ngơi. Phần thưởng cao quí biết bao! Chỉ trong giây lát đã đủ để đền bù cho mọi gian nan thử thách linh hồn đã có thể chịu đựng được.
10. Trong khi tìm kiếm Thiên Chúa như thế, linh hồn nhận thấy rằng nó hầu như ngất đi hoàn toàn một thứ ngây ngất vì niềm hoan hỉ ngọt ngào bao la quá sức. Cơn ngất xỉu ấy làm ngưng thở lần lần và sức lực toàn thân cũng mất đi; đương sự không thể dù chỉ là cử động đôi tay thôi mà không phải đau đớn dữ dội; đôi mắt bất thần nhắm lại hay nếu có mở, cũng khó mà trông thấy cái gì. Người ở trong tình trạng này có cố gắng đọc cũng không thể đọc lên được dù chỉ một chữ; có cố gắng hết sức mới có thể nhận ra chữ thôi. Họ thấy có chữ đấy, nhưng vì lý trí không còn giúp được gì nên dù muốn, người ấy cũng không thể đọc được. Người ấy có nghe, nhưng không thể hiểu điều mình nghe thấy. Người ấy không thể hiểu được gì nhờ giác quan nữa, giác quan chỉ làm cản trở niềm hoan lạc của linh hồn và như vậy giác quan làm hại hơn là trợ giúp. Người ấy có cố gắng nói cũng vô ích (vì) trí khôn không thể nghĩ ra được lấy một lời, hay có nghĩ ra được thì cũng không có sức mà thốt ra thành tiếng. Vì trong cảnh trạng này, tất cả sức mạnh bên ngoài đều tiêu tán, trong khi ấy sức mạnh của linh hồn lại gia tăng để linh hồn có khả năng thụ hưởng hoan lạc của mình cách thoả thích hơn. Niềm vui người ta cảm thấy bên ngoài cũng vĩ đại và hầu như người ta nhận thấy được cách rõ ràng.
11. Dầu thời gian cầu nguyện này có lâu đến thế nào đi nữa cũng không gây nên thiệt hại nào; ít ra nó đã không bao giờ gây thiệt hại nào cho tôi, tôi cũng không nhớ có bao giờ tôi cảm thấy khó chịu sau khi Chúa đã ban cho hồng ân này hay không, dầu bấy giờ tôi rất đau yếu. Trái lại, nhờ đó, tôi cảm thấy lần lần khoẻ mạnh hơn. Một hồng ân trọng đại như thế làm sao lại gây thiệt hại? Những hậu quả (bên ngoài) của hồng ân này thì thấy rất rõ, đến nỗi (người ta) không thể nghi ngờ được là có điều trọng đại đã diễn ra; chúng ta cảm thấy mất sức mạnh; nhưng được cảm nghiệm một niềm hoan lạc như thế nên sau đó sức khoẻ của chúng ta tăng thêm hơn nhiều.
12. Thật ra, vào những buổi đầu, hồng ân này chỉ diễn ra trong khoảnh khắc – ít ra là đã xảy ra với tôi như thế – vì đó mau qua nên không thể thấy được qua những dấu hiệu bên ngoài hay bởi các giác quan mất cảm giác; nhưng những ân huệ dư tràn Chúa đã ban cho linh hồn, chứng tỏ rõ ràng là vầng thái dương chói lọi đã chiếu soi vào linh hồn và bởi vậy đã làm cho linh hồn biến đổi. Và theo tôi, phải nhận xét xem cái khoảng thời gian mà các tài năng qua linh hồn mất khả năng hoạt động là bao lâu. Có lâu đến đâu thì cũng rất ngắn; nếu lâu đến nửa giờ thì đã lâu rồi – tôi không biết có bao giờ thời gian ấy kéo dài như thế đối với tôi không. Vì linh hồn đã ra bất tỉnh, nên thực sự rất khó mà ước chừng cho đúng khoảng thời gian ấy được, bởi vậy tôi chỉ muốn nói rằng thời gian mà tất cả các tài năng đều mất khả năng hoạt động thì không quá lâu. Chính ý chí được tiếp xúc với Thiên Chúa, nhưng hai tài năng kia lập tức đến quấy rầy; nhưng ý chí cứ thản nhiên, nên hai tài năng cũng lại thiếp đi một lần nữa. Rốt cùng, sau một thời gian tê liệt, chúng trở lại hoạt động như trước.
13. Có thể là tất cả những biến trạng này diễn ra trong suốt thời gian cầu nguyện, và thời gian ấy có thể kéo dài đến vài giờ; vì một khi hai tài năng đã bắt đầu say sưa vì nếm thứ rượu thần linh này, chúng rất sẵn sàng chịu mất chính mình để được lợi nhiều hơn, và bởi vậy, chúng kết chặt với ý chí và cả ba cùng vui hưởng. Nhưng như tôi đã nói, cái khoảng thời gian chúng hoàn toàn bất giác và không còn khả năng tưởng tượng ra gì nữa (vì tôi nghĩ trí tưởng tượng cũng hoàn toàn mất khả năng tưởng tượng) thì rất ngắn – khi các tài năng chưa hồi tỉnh hoàn toàn như mấy giờ trước khi bị xáo động, thì thỉnh thoảng Thiên Chúa thu hút chúng về với Người một lần nữa.
14. Bây giờ chúng ta bàn đến phần thâm sâu nhất của ơn mà linh hồn cảm nghiệm được trong biến cố này. Những người phải nói là những người biết rõ về vấn đề mình nói, vì không thể hiểu thì lại càng không thể diễn tả ra được. Khi tôi sắp viết về điều này (là lúc tôi vừa mới rước lễ và tôi được cảm nghiệm chính điều tôi đang bàn đến đây) tôi tự hỏi linh hồn làm gì trong suốt thời gian ấy, thì Chúa phán cùng tôi những lời này: “Con ạ, nó hoàn toàn chết cho chính mình, để có thể mỗi lúc càng chìm sâu vào trong Ta; không còn phải là nó sống, nhưng là Ta, vì nó không thể am tường được điều nó biết, (vì) chính lý trí chẳng hiểu được gì”. Ai đã có kinh nghiệm về hồng ân này sẽ hiểu được đôi chút, không thể diễn tả rõ ràng hơn được, vì không ngôn ngữ nào có thể diễn tả những gì diễn ra trong tình trạng ấy. Tôi chỉ có thể nói rằng linh hồn cảm thấy được ở trong Thiên Chúa và không thể hoài nghi điều đó, nên nó không thể làm gì hơn là tin. Tất cả các tài năng bấy giờ suy nhược và mất khả năng hoạt động đến nỗi, như tôi đã nói, không còn thể tin là chúng còn sống động hay không. Nếu linh hồn đang suy niệm về một vấn đề nào đó, thì vấn đề này tan biến khỏi trí nhớ, dường như đã chẳng bao giờ nghĩ đến vấn đề ấy cả. Nếu là đang đọc, thì chẳng thể tập trung tư tưởng, hay nhớ được điều mình đang đọc, và nếu đang cầu nguyện thì cũng thế thôi. Chính vì thế, con bướm nhỏ bất ổn này – tức là trí nhớ – bây giờ thiếu đôi cánh đi và không còn thể bay được. Ý chí phải được hoàn toàn chìm ngập trong yêu mến, nhưng lại không thể hiểu mình yêu mến thế nào; nếu lý trí có hiểu cũng không hiểu được mình yêu mến thế nào; nếu lý trí có hiểu cũng không hiểu được mình hiểu cách nào, hay ít ra chẳng hiểu cái gì. Theo tôi, thì dường như chẳng phải là hiểu biết nữa, vì tôi xin nhắc lại, linh hồn chẳng hiểu được cả chính mình. Chính tôi cũng chẳng thể hiểu được điều tôi nói.
15. Có một điều mà mới đầu tôi không biết, đó là tôi không biết rằng Chúa hiện diện trong mọi sự, và khi tôi thấy là dường như Người hiện diện thực sự (trong mọi sự) tôi nghĩ là điều đó không thể được. (Nhưng) tôi không thể không tin được rằng Người hiện diện ở đó, dường như rất chắc chắn là tôi đã nhận ra chính sự hiện diện của Người (ở đó). Những người không thông thạo đã bảo tôi rằng Chúa chỉ hiện diện trong các tạo vật bởi ân sủng thôi, và bởi vậy chúng con cứ phải khắc khoải mãi cho tới khi một cha thông thái Dòng Thánh Đaminh đã làm tiêu tan sự hoài nghi của tôi. Ngài bảo tôi rằng Chúa hiện diện thực sự (trong mọi tạo vật) và ngài trình bày cách thức Chúa dùng để thông ban chính mình Người cho chúng ta; điều đó làm tôi rất được an ủi. Phải ghi nhận và hiểu biết rằng thứ nước từ trời, hồng ân cao trọng nhất này của Thiên Chúa để lại trong linh hồn những ơn trọng đại nhất, như tôi sẽ giải thích bây giờ.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét