Đời sống thần bí Kitô giáo (Phần 2)

3. Tập trung vào Đức Giêsu Ki-tô

Bản chất của thần bí Ki-tô giáo là kết hợp với Thiên Chúa nơi Đức Giêsu. Trong cảm nghiệm thần bí, thánh Têrêsa Avila và Gioan Thánh Giá cho thấy sự kết hợp cao sâu này nơi Đức Giêsu Ki-tô như một Tình Quân – Người Yêu Dấu. Cảm nghiệm ấy được chiêm ngắm trong nhân tính và cuộc tử nạn của Ngài. Qua đó, dung nhan Vị Thiên Chúa Tình Yêu được khắc họa rõ nét và thuần khiết nơi Đức Giêsu.

3.1. Đức Giêsu được cảm nghiệm như một Tình Quân – Người Yêu Dấu.

Cùng thuộc trường phái thần bí hôn phối thiêng liêng, hai vị thánh của nền linh đạo Cát-minh có chung cảm nghiệm về Đức Giêsu như một Tình Quân – Người Yêu Dấu, là đối tượng kết hợp nên một trong tình yêu của linh hồn. Tình yêu hoàn hảo có đặc tính làm cho người yêu ngang hàng với đối tượng được yêu và tình yêu như tình bạn.

Ngay ca khúc đầu tiên của Khúc linh ca, thánh Gioan Thánh Giá đã say đắm Lang Quân của mình là Ngôi Lời, Con Thiên Chúa, và khát khao kết hợp nên một với Người.[90] Linh hồn đã lên đường tìm kiếm, và chỉ nghỉ yên khi đã gặp được Người Yêu Dấu. Sau khi đã trải qua bao vất vả trong cuộc tiến sâu vào trong Thiên Chúa, khi khát khao của linh hồn được hòa hợp với khát khao của Thiên Chúa. Linh hồn yêu Chúa với tình yêu thanh khiết, nó nói :

“ Hỡi Người Yêu Dấu, ta hãy cùng hân hoan

Hãy ra đi mà nhìn ngắm trong vẻ đẹp của Người” (Khúc ca 36).

Sự êm ái ngọt ngào của tình yêu không chỉ có được khi đôi bên tâm đầu ý hợp, mà còn tuôn trào ra từ bên trong qua những hành vi trìu mến của lòng muốn, và qua những công việc phụng sự Người Yêu Dấu ở bên ngoài. Để làm sao nhờ việc thể hiện tình yêu nói trên linh hồn đạt tới chỗ nhìn thấy chính mình trong vẻ đẹp của Người, trong cuộc sống đời đời. Khi đó :

Em được biến đổi trong vẻ đẹp của Người, để khi đã được nên giống Người trong vẻ đẹp, cả hai sẽ thấy nhau nơi vẻ đẹp của Người, có được chính vẻ đẹp của Người; đến nỗi, khi ngắm nhìn nhau, mỗi bên đều thấy bên kia vẻ đẹp của mình, bởi thật ra, cả hai bên cũng là một vẻ đẹp duy nhất, vẻ đẹp của Người, vì em bị mất hút trong vẻ đẹp của Người. Do đó, em sẽ thấy Người nơi vẻ đẹp của Người và Người cũng thấy em nơi vẻ đẹp của Người. Rồi em sẽ thấy chính em nơi Người trong vẻ đẹp của Người. Và như thế, em được nên giống Người trong vẻ đẹp của Người và Người cũng nên giống em nơi vẻ đẹp của Người. Và, vẻ đẹp của em hãy là vẻ đẹp của Người, và ngược lại, vẻ đẹp của Người cũng hãy là vẻ đẹp của em. Như thế, em sẽ là chính Người nơi vẻ đẹp của Người và Người sẽ chính là em cũng nơi vẻ đẹp của Người; bởi chính vẻ đẹp của Người sẽ là vẻ đẹp của em. Và như thế, chúng ta sẽ nhìn thấy nhau trong vẻ đẹp của Người.[91]

Tình yêu kết hợp hai người khác biệt nên một, bởi chỉ còn một vẻ đẹp, vẻ đẹp của Người. Vì yêu chúng ta Chúa đã tự hạ mình ngang hàng với chúng ta. Ngài cũng biến đổi chúng ta nên giống Ngài. Tình yêu đích thực xóa bỏ mọi khoảng cách, và làm cho hai người yêu trở nên như bạn, bạn tình, bạn trăm năm. Thánh Têrêsa Avila cảm nghiệm được yêu và sống tình yêu với Đấng Tình Quân của mình như bạn.

Đặc tính của tình bạn là sự trung thành. Thánh Têrêsa đã ước ao có ai đó công bố cho khắp hoàn vũ biết sự trung thành của Chúa đối với các bạn hữu Ngài.[92] Chính thánh nhân đã làm công việc ấy bằng sống tình bạn trung thành với Chúa. Tình bạn giúp cho hai người hiểu nhau như hai linh hồn ở trên Thiên đàng. Trong mặc khải lúc xuất thần, Têrêsa cũng cảm nghiệm được sự hiểu nhau giữa Thiên Chúa và linh hồn, đến độ không cần dùng phương tiện nào để diễn tả, vì tình bạn được hiểu trong tình yêu :“nên dù Ngài là Chúa của con, con vẫn muốn tâm sự với Ngài như với một người bạn”.[93]

Trong Tân Ước, thánh Gioan Tẩy Giả đã sống niềm vui người bạn của Chàng Rể, khi Chàng cưới Cô Dâu:“Ai cưới cô dâu, người ấy là chú rể. Còn người bạn của chú rể đứng đó nghe chàng, thì vui mừng hớn hở vì được nghe tiếng nói của chàng” (Ga 3,29). Chính tác giả Tin Mừng thứ tư đã sống cảm nghiệm của người yêu tựa đầu vào lòng Chúa, như tình bạn. Đó là tâm tình Thày Chí Thánh muốn các môn đệ mình sống khi công bố:“Thày gọi anh em là bạn hữu” (Ga 15,15). Hai người nam nữ khi yêu, họ gọi nhau cách thân mật : chàng, nàng; anh, em. Tình yêu của anh trao hiến cho em; tình yêu của em dâng tặng anh được gọi là tình yêu của chúng ta. Tuy nhiên, khi đã kết hôn thành vợ chồng, nên một trong đời sống hôn nhân, họ gọi nhau là mình, là bạn trăm năm. Tình yêu muôn thủa ấy giờ đây được gọi bằng tình bạn trăm năm. Cũng thế, trong hồng ân của hôn phối thiêng liêng, thánh Têrêsa đã ước ao sống cho xứng đáng với Bạn Tình, Đấng Phu Quân, Bạn Trăm Năm của mình.[94]

Trong nền văn hóa Á Đông, tình bạn trung thành của Trung thần và tình yêu thủy chung của Ái phi với đức Vua phản ánh phần nào cảm nghiệm này. Một vị vua muốn thành công trong việc trị nước, luôn cần cả tình bạn của Trung thần và tình yêu của Ái phi. Đức Giêsu là Đức Vua, ngài “cần” cả trung thần và ái phi, trong cuộc chinh phục các linh hồn cho vương quốc của Ngài. Thánh Gioan Thánh Giá và Têrêsa Avila quả đã tôn thờ Chúa Ki-tô như Đức Vua của lòng mình, cũng yêu mến Ngài như là Bạn Tình.

(Còn tiếp)

- Trích trong tác phẩm "Đời sống thần bí Ki-tô giáo qua cảm nghiệm của thánh Têrêsa Avila và thánh Gioan Thánh Giá" của Phêrô Tạ Văn Tuân.