Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Dẫn vào tác phẩm Đêm Dày (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

+ Lucien Marie de Saint Joseph, OCD: DẪN VÀO TÁC PHẨM ĐÊM DÀY

II. ĐÊM TÂM LINH (tiếp theo)

Ở đôi chỗ người ta gặp lại âm sắc của lời mở đầu trong tác phẩm Đường Lên Núi Cát Minh. Biết bao linh hồn bị lừa gạt và bị lầm lạc! Thánh nhân nán lại để nói cho họ về niềm hạnh phúc dành cho họ mà họ chẳng hề hay biết. Nếu nhìn cho kỹ thì qua một vài dấu chỉ biểu lộ, họ sẽ thấy thứ tình yêu tối tăm ấy đang nuôi dưỡng họ dầu nó đang làm họ phải đau khổ. Linh hồn ấy sẽ không bỏ qua điều gì mà nó nghĩ rằng có thể làm hài lòng Thiên Chúa. “Linh hồn sẽ cân đi nhắc lại cả ngàn lần để xem liệu nó có làm Thiên Chúa phẫn nộ không. Nó quan tâm lo lắng đến điều này hơn trước kia rất nhiều ” (2Đêm 16,14).

Những điều diễm phúc tiếp tục trải rộng tấm thảm của chúng với những nét lộng lẫy đông phương. Đêm dày là một cái thang bí mật qua đó tâm hồn cải trang trốn đi. Ba từ cái thang, bí mật và cải trang được dùng làm đề tài cho ba triển khai mới.

Bí mật, ơn chiêm niệm này quả là bí mật xét theo đủ thể cách. Linh hồn không thể chiếm lĩnh ơn ấy bằng nỗ lực riêng của mình (chính Chúa Thánh Thần ban phát và tuôn đổ ơn ấy vào linh hồn, 2Đêm 17,2) mà cũng không thể nói lên ơn ấy, bởi linh hồn “không tìm ra phương cách nào tương xứng để diễn tả một ơn thông hiểu cao siêu và một tình cảm tâm linh tế nhị đến thế” (2Đêm 17,3). Vả lại linh hồn cũng chẳng hề thấy muốn nói lên ơn ấy. Làm sao linh hồn có thể đạt đến chỗ diễn tả được “thứ ngôn ngữ Thiên Chúa ngỏ với linh hồn, thứ ngôn ngữ của hữu thể thuần tâm linh ngỏ với một hữu thể thuần tâm linh khác ”? (2Đêm 17,4). Sự chiêm niệm này bí mật tới nỗi linh hồn cảm thấy như “mình được đặt vào một chốn hiu quạnh mênh mông không khác nào một sa mạc bao la không biên giới” (2Đêm 17,6). Những đoạn văn như thế quả là sứ giả loan báo và dọn đường cho Ca Khúc Tâm Linh; ở phần cuối việc mô tả đêm dày, không thiếu những đoạn văn như thế.

Người ta cảm thấy không sao tóm tắt nổi bản tổng hợp tuyệt vời về mười bậc thang của tình yêu (2Đêm 19-20). Sức mạnh nơi tổng hợp này xem ra còn dữ dội hơn nếu người ta đọc tiểu phẩm của thánh Tôma Aquinô mà vị tiến sĩ thần nhiệm có ám chỉ tới. Thánh Gioan không phủ nhận người đã cung cấp cho ngài - sau thánh Bênađô - chủ đề của bài trình bày ngài thực hiện ở đây. Tuy nhiên, đây vẫn là một tác phẩm của riêng ngài, một tác phẩm hết sức tuyệt vời giúp linh hồn bay lên ngay từ cái vỗ cánh đầu tiên và không để linh hồn an nghỉ cho tới khi đã dẫn linh hồn đến hưởng kiến Thiên Chúa. Nơi bài tổng hợp của thánh Gioan Thánh Giá, mọi thứ đều được đồng hóa, mọi thứ đều sống động. Thánh nhân vẽ lên một bức tranh đáng ngây ngất đến nỗi người ta tưởng chừng đang thấy các màu sắc lung linh trên mặt lụa. Thật ngạc nhiên biết bao khi tìm được một bài trình bày mang tính học thuyết mà lại vừa là một bài thơ trữ tình trong đó một số đoạn có thể được dùng làm mẫu cho loại thơ này: “Ôi lạy Thiên Chúa, là Chúa của con. Có biết bao nhiêu người vẫn đến với Chúa để tìm nơi Chúa sự ủi an và vui thú cho bản thân họ, để được Chúa ban phúc ban ơn. Còn những kẻ muốn làm vui lòng Chúa, sẵn sàng gác bỏ tư lợi sang một bên và chịu thiệt để thực hiện một điều gì cho Chúa, thì quả là ít ỏi! ”(2Đêm 19,4).

Người ta vui mừng cảm động lắng nghe thánh nhân nói về cấp độ cuối cùng - (cấp độ của những linh hồn hoàn toàn tinh tuyền đã yêu mãnh liệt đến nỗi khi chết họ được đưa thẳng về hưởng kiến nhan Thiên Chúa) - với sự chắc chắn điềm đạm mà chỉ nhờ kinh nghiệm sống mới có được. Bởi lẽ đối với linh hồn đã đạt tới nơi ấy thì "tình yêu đã tự biểu lộ rất nhiều qua những hiệu quả vĩ đại mà nó thực hiện nơi linh hồn ” (2Đêm 20,6).

Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)