Đường Lên Núi Cát Minh - Quyển 3 - Chương 24: Những điều tốt thuộc cảm tính

 

ĐƯỜNG LÊN NÚI CÁT MINH

QUYỂN 3

CHƯƠNG 24

NHỮNG ĐIỀU TỐT THUỘC CẢM TÍNH

Chương này bàn về những điều tốt loại thứ ba mà lòng muốn có thể lấy làm vui thỏa. Về bản chất và phân loại các điều ấy đồng thời đưa ra phương thế giúp nâng lòng muốn lên với Thiên Chúa bằng cách tự thanh tẩy khỏi sự vui thỏa này.

1 - Tiếp theo đây xin bàn tới loại thứ ba trong những điều tốt có thể khiến lòng muốn vui thỏa, tức là những điều tốt thuộc cảm tính. Những điều tốt thuộc cảm tính chúng tôi nói đến ở đây bao gồm tất cả mọi thứ ở đời này, mọi thứ có thể đập vào các giác quan bên ngoài như thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác và xúc giác cũng như đập vào quan năng bên trong của óc tưởng tượng suy luận. Nói tắt là tất cả những gì thuộc về các giác quan thể chất, cả bên trong lẫn bên ngoài.

2 - Để thanh tẩy lòng muốn và giúp nó chối từ không tìm vui thỏa nơi các đối tượng khả giác ấy, đồng thời biết nhờ chúng mà hướng lòng lên với Thiên Chúa, cần nhắc lại một sự thật đã nói tới nhiều lần. Ấy là, cảm quan nơi phần hạ đẳng của con người mà chúng ta đang bàn không biết và không thể biết được đích thực về Thiên Chúa. Mắt không thể xem thấy Thiên Chúa hoặc sự vật gì giống như Ngài, tai không thể nhận ra tiếng Thiên Chúa hoặc thanh âm nào giống Ngài, mũi không thể nào ngửi thấy được một mùi thơm dịu dàng đến thế, lưỡi không thể nếm được một vị đậm đà cao nhã đến thế, xúc giác cũng không thể cảm nhận được một sự vuốt ve âu yếm tế nhị và khoan khoái đến thế, hoặc bất cứ thứ gì giống thế. Không hình thể hình dạng nào biểu thị được Thiên Chúa để cho tư tưởng hoặc trí tưởng tượng có thể nắm bắt được, như lời nói của ngôn sứ Isaia: "Điều mắt chưa hề xem, tai chưa hề nghe, lòng chưa hề tưởng nghĩ tới" (Is 64,4; x. 1Cr 2,9).

3 - Cần lưu ý rằng: Các giác quan có thể lãnh nhận được thích thú và hoan lạc hoặc từ phía tâm linh (nhờ vào một sự thông giao nào đó mà chúng nhận được từ Thiên Chúa nơi nội tâm) hoặc từ những sự vật bên ngoài. Như tôi nói, phần cảm giác của con người không thể biết được Thiên Chúa dù qua nẻo tâm linh hay nẻo giác quan. Phần cảm giác vốn bất lực, chỉ có thể nhận lãnh yếu tố tâm linh theo cách thức khả giác và cảm tính mà thôi. Do đó, quả là hão huyền khi để cho lòng muốn dừng lại tìm vui thỏa nơi những thú vị phát sinh từ một trong hai nhận thức ấy, vì ít nhất điều này sẽ gây cản trở khiến lòng muốn không tập trung năng lực vào Thiên Chúa, không đặt sự vui thỏa của nó nơi một mình Ngài. Ta chỉ có thể làm trọn được điều ấy khi biết thanh tẩy lòng muốn và đặt nó vào tăm tối, không còn tìm vui thỏa nơi những điều tốt loại ấy cũng như những điều khác tương tự.

4 - Tôi đã rất cố ý khi nói rằng quả là hão huyền nếu sự vui thỏa dừng lại nơi bất cứ sự nhận thức nào được đề cập ở trên. Bởi lẽ một khi lòng muốn cảm thấy thú vị về điều nó nghe, thấy hay sờ mó, mà không ngừng lại ở đó nhưng tự nâng mình lên tới Thiên Chúa khiến điều đã nhận thức trở nên một động lực và sức mạnh cho lòng muốn, thì quả là điều rất tốt đẹp. Lúc đó chẳng những không phải tránh né những xúc cảm ấy, khi chúng gây nên lòng sùng mộ và nguyện cầu, mà trái lại, còn có thể, và thậm chí còn phải vận dụng chúng để thao luyện trên đường nên thánh. Quả thật, vẫn có những linh hồn nhờ các đối tượng khả giác mà được lôi cuốn mạnh mẽ tới Thiên Chúa.

Tuy nhiên cũng phải rất cẩn trọng trong việc này và phải nhìn kỹ các hậu quả thu được. Lắm lúc nhiều người sống theo tâm linh đã chạy theo những thú vui giác quan ấy vịn cớ là chúng giúp cầu nguyện và buông mình cho Thiên Chúa, nhưng rút cuộc đã thành chuyện giải trí chứ không phải cầu nguyện, tìm tự thỏa mãn hơn là làm đẹp ý Thiên Chúa. Ý hướng có vẻ là vì Thiên Chúa nhưng kết quả thu lượm được cho thấy đây chỉ là chuyện giải trí của giác quan, người ta chỉ gặt được sự yếu nhược bất toàn hơn là một nghị lực thôi thúc và quy phục lòng muốn vào Thiên Chúa.

Nguyên tác: Subida al Monte Carmelo của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)