Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Dẫn vào tác phẩm Đêm Dày (tiếp theo)

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

+ Lucien Marie de Saint Joseph, OCD: DẪN VÀO TÁC PHẨM ĐÊM DÀY

I. ĐÊM GIÁC QUAN (tiếp theo)

Chúng ta không thể bỏ qua tầm quan trọng của trang cuối cùng bàn về đêm giác quan. Trang này trao lại cho chúng ta tư tưởng của thánh nhân về một trong những điểm cốt yếu của học thuyết ngài, và cũng là một trong những điểm bị tranh cãi nhiều nhất - nhưng chúng tôi cho rằng khó mà có được một cách trình bày thật khách quan thuyết phục được mọi người. Trong khi tìm cách xác định thời gian mà các linh hồn trải qua cơn thử thách này, thánh nhân đã công bố một nhận định đầy tính thần học, rằng trên bình diện kế hoạch của Thiên Chúa, thời gian này hoàn toàn tùy thuộc vào ý Ngài, còn trên bình diện con người, thời gian này tùy thuộc khởi điểm (còn nhiều hay ít bất toàn phải thanh tẩy) và đích điểm (cấp độ tình yêu cao thấp phải đạt tới). Những thử thách này sẽ gay go tới mức nào và sẽ kéo dài bao lâu? Thực tế mà nói, về phía con người, chính sự quảng đại hứng chịu thử thách sẽ định đoạt cho những thử thách ấy kéo dài bao lâu. Sau khi xét qua những dữ kiện đầu tiên ấy của vấn đề, thánh nhân xác nhận rằng chính lòng quảng đại này cũng sẽ định đoạt mức độ cho sự hiệp nhất mà linh hồn sẽ đạt được. Ở chương 9, thánh nhân cũng nói tương tự. Về phía chủ quan, nhân tố duy nhất định mức cho các ơn Thiên Chúa ban chính là thái độ của linh hồn khi đứng trước thập giá đã đón nhận cách yếu ớt hay mạnh mẽ.

Người ta có thể đặt hai bản văn trên hai cột song song để thấy sự trùng khít của chúng. Tư tưởng của vị tiến sĩ thần nhiệm không hề ngập ngừng chút nào ở điểm này (xin xem lại những gì chúng tôi đã nói trong bài dẫn nhập tổng quát [Bài này đã in ở đầu quyển 1: Những Bài Thơ, Châm Ngôn và Các Tiểu phẩm]). Nếu đọc một cách vô tư người ta buộc phải kết luận rằng, về phía con người, mỗi người đều tuỳ theo lòng quảng đại của mình mà nhận được nhiều hay ít ân sủng và được hiệp nhất tới mức nào, tuy nhiên trên bình diện ý Chúa, kết luận ấy không loại trừ lời giải thích tối hậu là chính Thiên Chúa muốn cho mỗi linh hồn được chừng mực nào tuỳ ý Ngài.

Có thể đôi khi thánh nhân để cho tư tưởng ngài lửng lơ không lời giải thích song không bao giờ ngài mâu thuẫn với quả quyết ấy. Thánh nhân đã im lặng không giải thích tại sao không phải mọi linh hồn đều được qua đêm tâm linh (chỉ một số nhỏ, không tới một nửa) chắc chắn là vì ngài không muốn làm ai nản lòng. Còn nếu ngài đã mô tả và ca mừng diễm phúc của những linh hồn can đảm chịu đựng tất cả để “đạt tới tình trạng diễm phúc cao vời là được hiệp nhất trong tình yêu” (1Đêm 14), thì chính là vì muốn khích lệ những linh hồn quảng đại.

Chúng ta chỉ cần chiếu rọi ánh sáng của những đoạn văn rất rõ nghĩa trong tác phẩm của thánh nhân lên những đoạn văn ít rõ nghĩa là có thể tránh được sự hiểu lầm tư tưởng thâm sâu của ngài.

Con số những linh hồn có thể vượt qua đêm giác quan và nhận biết được những dự báo về đêm tâm linh thật ít ỏi (đang khi phần lớn đều bước vào đêm giác quan). Điều đó càng khiến cho những ai được biết tới những nỗi khổ của đêm tâm linh phải ca mừng diễm phúc của mình, bởi lẽ những nỗi khổ ấy chỉ được trao cho những kẻ nào yêu mến.

Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)