Đường Lên Núi Cát Minh - Quyển 2 - Chương 29: Những lời nói “liên tiếp” (tiếp theo)

 

ĐƯỜNG LÊN NÚI CÁT MINH

QUYỂN 2

CHƯƠNG 29

NHỮNG LỜI NÓI "LIÊN TIẾP" * (tiếp theo)

6 - Có lẽ bạn sẽ hỏi tôi: tại sao trí hiểu phải tước bỏ những sự thật này, nếu Thánh Thần Chúa đã dùng chúng soi sáng trí hiểu thì làm sao lại có thể là xằng bậy được? Tôi xin thưa rằng Thánh Thần Thiên Chúa soi sáng cho một trí hiểu đã biết lắng đọng và theo cách lắng đọng nó cần có mà trí hiểu thì không thể tìm được sự lắng đọng nào lớn hơn là lắng đọng trong đức tin. Do đó Chúa Thánh Thần sẽ không soi sáng cho trí hiểu nơi đâu khác dồi dào cho bằng nơi đức tin. Bởi lẽ, linh hồn càng tinh tuyền và được luyện lọc trong đức tin thì càng được Thiên Chúa phú ban cho nhiều đức ái, và nó càng có nhiều đức ái thì Thiên Chúa lại càng soi sáng và thông ban cho nó nhiều ơn Thánh Thần bởi đức ái là nguyên nhân và phương tiện để thông ban cho linh hồn các ơn này.

Mặc dù quả thực Chúa Thánh Thần có ban cho linh hồn đôi chút ánh sáng qua sự sáng soi những sự thật ấy - tuy nhiên còn khác xa với ánh sáng trong đức tin. Nơi ánh sáng đức tin, dù vẫn không thể hiểu cho rõ ràng được, nhưng xét về phẩm thì có thể xem ánh sáng đức tin như thể vàng ròng và ánh sáng kia là thứ kim loại tầm thường nhất, xét về lượng thì có thể xem ánh sáng đức tin là biển rộng còn thứ ánh sáng kia chỉ là một giọt nước. Vì một bên, chính Thiên Chúa thông ban cho linh hồn minh triết của một, hai hoặc ba sự thật v. v... Còn bên kia nói chung là tất cả Đức Khôn Ngoan của Thiên Chúa tức chính Con Thiên Chúa, Đấng tự thông ban cho linh hồn nơi đức tin.

7 - Và nếu bạn bảo tôi tất cả đều là tốt vì loại ánh sáng nọ đâu ngăn cản loại ánh sáng trong đức tin, thì tôi xin thưa là nếu linh hồn xem trọng loại ánh sáng nọ thì có ngăn cản nhiều. Sự bận tâm đến những thứ rõ ràng cụ thể và kém quan trọng đủ ngăn cản sự thông tri của vực thẳm đức tin, nơi mà Thiên Chúa dạy dỗ linh hồn cách siêu nhiên và bí mật, đồng thời nâng đỡ nó đạt tới nhân đức và ân sủng theo một cách mà linh hồn không quan niệm nổi.

Ta không thể cố ý vận dụng trí hiểu vào lời nói liên tiếp này để mưu tìm lợi ích, nếu ta làm thế nó sẽ dẫn ta đi lạc đường, như lời Đấng Khôn Ngoan trong Diễm Ca ngỏ với linh hồn: "Thôi đi, nàng đừng đưa mắt nhìn anh nữa, đôi mắt làm anh choáng váng rồi." (6,5) nghĩa là, chúng sẽ khiến tôi bay xa khỏi nguời và đưa tôi lên chỗ cao hơn. Trái lại hãy đơn sơ và tinh tuyền, đừng vận dụng trí hiểu vào những gì được thông ban cho nó cách siêu nhiên, nhưng hãy vận dụng lòng muốn để yêu mến Thiên Chúa vì những ơn lành này được thông ban qua tình yêu và bằng cách thức này, chúng được thông ban còn dồi dào hơn truớc.

Với những điều được thông ban một cách siêu nhiên và thụ động như thế mà linh hồn lại chủ động vận dụng sự khéo léo của trí hiểu tự nhiên hay các quan năng khác, thử hỏi làm sao có thể đạt tới chúng bằng cách thức và sự thô thiển như vậy được?

Trí hiểu hay các quan năng kia sẽ theo khả năng thấp kém của mình mà biến đổi những điều được thông ban và khiến chúng bị biến dạng. Kết cuộc là trí hiểu sẽ lầm lạc và tự tạo ra những lý lẽ riêng. Các lý lẽ này sẽ không còn mang tính cách siêu nhiên hay tương đương với siêu nhiên, mà trái lại, chỉ còn rất tự nhiên, lầm lạc và thấp kém.

8 - Ấy vậy mà có một số trí hiểu nhạy bén và tinh tế tới nỗi vừa lắng đọng đắm mình vào một suy tư nào đó, là tự nhiên đã rất dễ dàng đưa ra những nhận thức suy lý rồi tạo ra từ đó những câu nói và lý lẽ rất sống động. Họ cứ đinh ninh là chúng do tự Thiên Chúa, nhưng thực ra chỉ cần nhờ ánh sáng tự nhiên và được tự do chút ít đối với hoạt động của các giác quan thì không cần nguồn trợ giúp siêu nhiên nào, một mình trí hiểu cũng có thể làm được chuyện đó và còn nhiều hơn thế nữa là đàng khác. Chuyện đó xảy ra rất thường. Nhiều người đã lầm tưởng đó là sự nguyện ngắm cao độ và là ơn thông hiệp với Thiên Chúa, rồi đã viết ra hoặc nhờ người khác viết ra những chuyện ấy. Nhưng những chuyện như thế cốt yếu chẳng ăn nhập gì tới một nhân đức nào mà chỉ góp phần đưa đến sự vênh vang về chúng mà thôi.

9 - Mong rằng những người ấy hãy học biết chỉ xem trọng việc đặt nền tảng lòng muốn nơi một tình yêu khiêm nhường, nơi sự làm việc chăm chỉ và chịu đựng đau khổ, nhờ noi gương Con Thiên Chúa trong nếp sống và những hy sinh của Ngài vì phải qua con đường đó mới đạt tới mọi điều tốt về mặt tâm linh chứ không phải là qua nhiều suy lý nội tâm đâu.

Nguyên tác: Subida al Monte Carmelo của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)