Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 17

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 17

[Bí quyết của ơn chiêm niệm tăm tối]

Cải trang, men theo cầu thang bí mật

1 - Có ba điểm đặc biệt cần minh giải dựa trên ba từ trong câu thơ này. Hai từ bí mật và cầu thang nói về đêm chiêm niệm sắp được bàn tới, và từ thứ ba “cải trang” nói về cách xử sự của linh hồn trong đêm này.

Về hai từ đầu, linh hồn gọi phương tiện đưa nó tới sự hiệp nhất trong tình yêu, tức ơn chiêm niệm tối tăm, là cầu thang bí mật là để nêu rõ hai đặc điểm nơi ơn chiêm niệm ấy là bí mật và cầu thang mà chúng tôi sẽ bàn riêng từng điểm sau đây:

2 - Trước hết, linh hồn gọi ơn chiêm niệm tối tăm này là bí mật bởi như đã nói trước kia, đây thuộc về khoa học huyền giao mà các thần học gia gọi là ơn khôn ngoan bí mật. Thánh Tôma Aquinô cho rằng ơn này được thông ban và tuôn đổ vào linh hồn bởi tình yêu (Tổng luận thần học 2-2-45-2). Điều này xảy đến cách bí mật và trong tối tăm, vượt khỏi tầm hoạt động của trí năng và các quan năng khác. Các quan năng không thể nào đạt được điều ấy nhưng chỉ là do Chúa Thánh Thần tuôn đổ và sắp đặt nơi linh hồn, như lời Tình nương trong sách Diễm Ca (Dc 2,4), và bởi không biết cũng không hiểu việc ấy diễn ra thế nào, cho nên linh hồn gọi đó là bí mật. Không riêng linh hồn không hiểu mà thực ra chẳng ai hiểu được điều ấy, kể cả ma quỷ; bởi lẽ vị Thầy dạy bảo linh hồn điều ấy đang cư ngụ tận bản thể linh hồn, cho nên ma quỷ cũng như giác các quan tự nhiên lẫn trí năng đều không thể nào bén mảng tới đó.

3 - Ơn chiêm niệm ấy, tức ơn khôn ngoan của tình yêu, được gọi là bí mật không chỉ vì lý do đó mà còn vì những kết quả ơn ấy tạo nên nơi linh hồn. Thật vậy, ơn ấy có tính cách bí mật không phải chỉ vào lúc nó thanh tẩy linh hồn bằng cuộc thanh tẩy tối tăm và cay đắng (khiến linh hồn chẳng biết nói gì về việc ấy) mà cả khi linh hồn đang được ơn soi sáng, khi ơn khôn ngoan ấy được thông ban cho linh hồn cách rõ ràng hơn, nó vẫn bí mật tới nỗi linh hồn không thể nhận rõ cũng chẳng biết phải dùng từ nào mà gọi để giúp người ta hiểu. Chẳng những linh hồn không cảm thấy ham muốn nói gì đến điều ấy mà hơn nữa cũng không tìm ra cách nào hay hình ảnh ví von so sánh nào tương xứng để diễn tả một ơn thông hiểu cao siêu và một tình cảm tâm linh tế nhị đến thế. Thành thử dù linh hồn có muốn nói lên hoặc cố gắng hết sức để diễn tả, điều ấy vẫn luôn bí mật và khôn tả.

Quả thật, sự khôn ngoan nội tâm ấy giản dị, chung chung và đậm nét tâm linh đến độ, khi lọt vào trí năng, nó chẳng khoác bất cứ một sắc màu hay hình ảnh nào thuộc lãnh vực giác quan; cho nên cả giác quan lẫn óc tưởng tượng đều chẳng thấy được y phục hay màu sắc gì của nó, và không thể nào lý giải hay tưởng tượng ra để có thể nói lên một điều gì về nó mặc dù linh hồn vẫn thấy rõ ràng mình đang hiểu biết và nếm hưởng ơn khôn ngoan ngọt ngào và kỳ lạ ấy. Tựa như một người được thấy một vật trước đó chưa bao giờ thấy và cũng chưa bao giờ thấy cái gì tương tự như thế, thì dù cố gắng mấy, người đó vẫn không thể mô tả hay đặt cho vật ấy một cái tên mặc dầu bản thân vẫn có thể hiểu được và nếm hưởng được vật ấy. Nếu mô tả những gì có thể nắm bắt được qua giác quan còn khó đến thế, thì mô tả những gì không đi qua ngõ giác quan sẽ còn khó biết bao. Ngôn ngữ của Thiên Chúa vốn rất tâm linh và thân thiết với linh hồn, vượt quá mọi giác quan, cho nên sẽ khiến mọi sự hòa điệu và khéo léo của giác quan bên ngoài cũng như bên trong phải lập tức khựng lại và câm nín.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)