Đêm Dày - Thánh Gioan Thánh Giá - Quyển 2: Đêm tâm linh - Chương 13

 

THÁNH GIOAN THÁNH GIÁ

TOÀN VĂN SƯU TẬP CÁC TÁC PHẨM

Tập 3

ĐÊM DÀY

Quyển 2

ĐÊM TÂM LINH

CHƯƠNG 13

[Những hiệu quả dịu ngọt khác đêm chiêm niệm tăm tối đem lại cho linh hồn]

1 - Kiểu bốc cháy trên đây giúp chúng ta hiểu được một số hiệu quả hoan lạc đêm chiêm niệm tối tăm này đang thực hiện cho linh hồn. Bởi đôi khi, như chúng tôi vừa nói, giữa cảnh tối tăm này linh hồn đã được soi sáng và “ánh sáng đã chiếu vào tối tăm” (Ga 1,15). Trong khi lòng muốn còn đang khô khan, chưa được hiệp nhất trong tình yêu, ơn thông hiểu huyền giao lại được thông ban cho trí năng với sự thanh sáng, tinh tuyền, đầy tế nhị và hoan lạc đối với giác quan của linh hồn, hoan lạc tới nỗi ta không biết dùng từ nào để diễn tả. Cảm nghiệm về Thiên Chúa như thế đã xảy ra khi thì theo cách này, khi thì theo cách khác.

2 - Đôi khi, như đã nói, cả lòng muốn cũng được đánh động, và tình yêu bùng lên cao vừa dịu dàng vừa mãnh liệt. Bởi cũng như đã nói, lắm khi hai quan năng trên (trí năng và lòng muốn) được hiệp nhất chặt chẽ với nhau. Điều đó xảy ra khi việc thanh tẩy trí năng đã tiến được khá xa, và lòng muốn càng thêm hoàn hảo và tinh tế, đôi bên càng hiệp nhất với nhau khắn khít hơn. Tuy nhiên trước khi được như thế thì thông thường lòng muốn dễ được đánh động để cháy lửa yêu mến hơn là trí năng được đánh động để thông hiểu.

3 - Ở đây có một vấn nạn được nêu ra: Đã bảo cả hai quan năng này đều được thanh tẩy đồng thời, tại sao vào lúc đầu lòng muốn thường cảm thấy được bốc cháy tình yêu của ơn chiêm niệm thanh tẩy hơn là trí năng được đánh động về ơn thông hiểu.

Xin trả lời rằng, ở đây thứ tình yêu thụ động này không tác động thẳng lên lòng muốn, bởi lòng muốn vốn tự do. Tình yêu nồng cháy nói đây là một xúc cảm của tình yêu hơn là một hành vi tự do của lòng muốn. Chính sức nóng của tình yêu tác động lên bản thể linh hồn và, như thế, nó khiến các tình cảm bị lay chuyển một cách thụ động. Cho nên, ta gọi đó là một cơn đam mê của tình yêu hơn là một hành vi tự do của lòng muốn. Một hành vi chỉ được gọi là hành vi của lòng muốn khi nó mang tính tự do. Tuy nhiên, bởi lẽ những đam mê và tình cảm này đều qui về lòng muốn, cho nên nói được rằng nếu linh hồn đắm đuối vào một tình cảm nào thì lòng muốn cũng đang đắm đuối, và quả thực là thế. Bằng cách đó, lòng muốn bị cầm tù và mất tự do, bị cuốn theo cái dữ dội mãnh liệt của đam mê xúc cảm. Bởi thế, chúng ta có thể nói rằng cơn bốc cháy tình yêu này xảy ra nơi lòng muốn, nghĩa là, đốt cháy các mê thích của lòng muốn, và do đó, như đã nói, nó được gọi là cơn đam mê của tình yêu hơn là công việc tự do của lòng muốn. Đang khi đó trí năng lại khác. Khả năng tiếp nhận của trí năng chỉ có thể lãnh nhận ơn thông hiểu một cách trần trụi và thụ động, và trí năng chỉ lãnh nhận được như vậy khi đã được thanh tẩy. Do đó, trước khi trí năng được thanh tẩy, linh hồn thường ít cảm nghiệm được tác động của ơn thông hiểu hơn là cảm nghiệm tác động mãnh liệt của tình yêu. Đang khi đó, để có được tác động này, chẳng cần lòng muốn phải được thanh tẩy khỏi các đam mê vì chính các đam mê ấy giúp lòng muốn cảm nhận được thứ tình yêu say mê này.

- Nguyên tác của Thánh GIOAN THÁNH GIÁ. Bản dịch của NGUYỄN UY NAM và Lm. TRĂNG THẬP TỰ.

(Còn tiếp)