Để Hiểu Đạo Chúa Hơn - Giáo hội hữu hình và vô hình - Việc thờ phượng Thiên Chúa theo Kitô giáo (tiếp theo)

 

ĐỂ HIỂU ĐẠO CHÚA HƠN

+ GIÁO HỘI HỮU HÌNH VÀ VÔ HÌNH

2. Việc thờ phượng Thiên Chúa theo Kitô giáo (tiếp theo)

Thí dụ, tôi xin nói, trên đất nước Việt Nam chúng ta, trước ngày vị truyền giáo đầu tiên đặt chân lên, thì những hình thức thờ phượng, chẳng hạn như việc tế giao của vua chúa, việc thờ phượng các anh hùng, việc thờ phượng các thành hoàng, việc thờ phượng tổ tiên đều có một khía cạnh tích cực nào đó và cũng có thể được Thiên Chúa chúc lành và đón nhận trong sự công bằng, trong lòng từ ái của Ngài. Vì thế, sau một thế kỷ Giáo hội dùng biện pháp, có thể nó là cụ thể và có tính chất thiết thực, hầu như ngăn cấm các tín hữu không được tham dự các buổi lẽ ấy, bởi vì sợ đức tin còn non yếu, vì sợ tâm thức tôn giáo chưa được sâu xa hùng mạnh và từ đó có thể đi đến một sai lầm nào đó. Còn ngày nay, sau một thời gian, khi đức tin của cộng đồng Kitô hữu Việt Nam đã vững mạnh, đã bén rễ sâu sắc, đã đủ trưởng thành, thì Giáo hội lại cho phép các Kit ô hữu được thông dự phần nào vào những hình thức thờ phượng nào đó của các anh em ngoài Công giáo, miễn là đừng để rơi vào những tục lệ có tính cách mê tín dị đoan. Còn nếu sống đúng tinh thần tri ân đối với cha mẹ, đối với những bậc thánh nhân, quân tử, những bậc có công với địa phương, với dân tộc để bày tỏ tấm lòng biết ơn, và có thể đối với cả những bậc tạm gọi là thần linh, biểu hiện cho chân, thiện, mỹ, thì Giáo hội cũng nhìn với một cái nhìn cởi mở, đón nhận và chúc lành.

Đồng thời người Kitô hữu, miễn là vẫn giữ việc thờ phượng Thiên Chúa như là đỉnh cao nhất, thì cũng có thể thông dự trong tình đồng bào, đồng loại hoặc tình máu mủ, như việc thờ cúng ông bà. Do đó, hiện nay đã có một sự phân biệt những chữ tôn kính, thờ phượng, thờ kính, tôn thờ với một từ ngữ chỉ dành riêng cho Thiên Chúa, mà tiếng Việt ta dịch ra nghe hơi không được thanh tao lắm, đó là thờ lạy, tiếng Pháp là adoration. Thành thử trong từ ngữ chung có nghĩa là thờ phượng, tiếng Pháp là culte, rồi ví dụ như thờ kính, vénération, thì Giáo hội Công giáo ngày nay đồng ý rằng, đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ, đối với anh hùng liệt sĩ, thậm chí đối với các bậc thần linh nào đó, miễn là người Kitô hữu đừng adorer (tôn thờ), còn chữ vénérer (tôn kính) hoặc culte, tức là có một sự tôn kính, một sự phụng thờ nào đó, thì Giáo hội cũng không ngăn cấm, miễn là đừng thể hiện dưới hình thức mê tín dị đoan, chẳng hạn như đốt vàng mã, cầu cơ, bói toán.

Đến đây tôi xin trình bày một ý nghĩ riêng cá nhân tôi. Trong phụng tự Kitô giáo, có thể nói, có một sự thâu gồm nào đó trong Đức Kitô, nghĩa là, những hình thức phụng tự khác, miễn là gạt ra được hết những tính chất mê tín dị đoan, đều được thâu nhận trong Đức Giêsu Kitô để hiến dâng lên Thiên Chúa Cha toàn năng và từ ái, trong một cuộc phụng vụ muôn đời muôn thuở mà trong đó, tất cả những cái gì cao quý, tốt đẹp, dù không đích danh mang hiệu Kitô giáo, đều được đón nhận, được siêu thăng trong chính phụng vụ của Đức Giêsu Kitô dâng lên Thiên Chúa Cha khi Ngài dâng mình trên cây Thánh giá, đổ đến giọt máu cuối cùng để chứng tỏ tình yêu của mình đối với Thiên Chúa Cha và đối với nhân loại, đối với vũ trụ này.

Mà bởi vì Ngài cũng là một Ngôi Vị Thiên Chúa, cho nên trong biểu hiện tình yêu bằng cách đổ máu mình ra như thế thì, một mặt, với tư cách là người, Ngài hiến dâng tình yêu lên cho Thiên Chúa, mặt khác, với tư cách là Con Thiên Chúa, thì chính Ngài đem tình yêu Thiên Chúa đến cho vũ trụ và mời gọi toàn thể vũ trụ, toàn thể nhân loại thông dự vào tình yêu muôn đời muôn thuở ấy.

Như vậy, phụng vụ chính là môt bản nhạc tình yêu và vì thế, tôi xin nhắc lại một câu để tóm tắt những trình bày về đời sống phụng vụ đã được đưa ra ở trên, đó là phụng vụ Kitô giáo được hình dung như là tiệc cưới của Con Chiên Thiên Chúa; tiệc cưới mà trong đó sự kết hiệp nên một giữa loài thụ tạo và Đấng Tạo thành giống như sự phối hợp nam nữ giữa trần gian này.

(Còn tiếp)

- "Để Hiểu Đạo Chúa Hơn" - Thế Tâm Nguyễn Khắc Dương.