Để Hiểu Đạo Chúa Hơn - Giáo hội hữu hình và vô hình - Bảy phép bí tích (tiếp theo)

 

ĐỂ HIỂU ĐẠO CHÚA HƠN

+ GIÁO HỘI HỮU HÌNH VÀ VÔ HÌNH

5. Bảy phép bí tích (tiếp theo)

Nhân đây tôi cũng xin nói để các anh chị hiểu, khi người Công giáo nói "giữ đạo" thì thoạt đầu, chúng ta có thể hiểu rằng việc giữ đạo đó chỉ thiên về nghi thức thờ phượng mà thôi, đôi khi lại sao nhãng cái phần tu tâm dưỡng tính, theo nghĩa "tu thân" như bên Phật giáo chẳng hạn. Sở dĩ như vậy là do những anh em ngoại giáo đó không hiểu rõ sự cứu độ như là một động tác tái tạo một con người mới, như tôi đã nói ở trước, ngay trong bản chất hữu thể chứ không phải chỉ ở bình diện luân lý mà thôi. Đang khác, cũng có thể nói việc tu tâm dưỡng tính, theo như những nền đạo đức khác, chỉ là điều kiện thuận lợi cho việc tái tạo đó của Thiên Chúa và là hoa trái tất nhiên của động tác tái tạo đó mà thôi. Do đó, có thể nói được rằng cộng đoàn Kitô giáo chỉ thể hiện đúng bản chất của mình trong sinh hoạt phụng vụ mà chủ yếu là thụ lãnh các bí tích, tức là đón nhận, trong sự thuận tình tự do của mình, động tác tái tạo của Thiên Chúa và đồng thời cộng tác với Ngài, tiếp tục phổ quát hóa động tác tái tạo đó trong cộng đoàn của mình, rồi một cách gián tiếp trên lịch sử nhân loại và trên cả diễn trình của vũ trụ này, để đi đến ngày Cánh chung là ngày mà kế đồ của Thiên Chúa được thành toàn và lúc đó lịch sử sẽ chấm dứt, thời gian sẽ được cuốn lại đưa vào vĩnh cửu.

Nhân đây tôi cũng xin có một ý kiến đối với suy nghĩ của các anh em ngoại giáo. Tôi xin nói quá đi một chút cho dễ hiểu. Đáng lẽ khi Chúa Giêsu đã về trời thì cộng đoàn Công giáo chỉ sống trong đời sống phụng vụ mà thôi, và có thể nói rằng, trong giai đoạn đầu, cộng đoàn tín hữu tiên khởi có một ấn tượng rằng Đức Kitô sẽ mau chóng trở lại và họ hầu như coi nhẹ những sinh hoạt bình thường khác; nhưng sau một thời gian chờ đợi như vậy mà thấy Ngài vẫn chưa đến, thì có thể nói, tạm thời đành phải rời khỏi sinh hoạt siêu nhiên đó để tiếp tục những sinh hoạt trần thế tự nhiên. Và như vậy, nếu không hiểu rõ thì có thể lên án Kitô giáo tạo ra cộng đoàn tín hữu bỏ bê công việc thế trần, bởi vì, nói hơi quá một chút, xét về phương diện nào đó, họ chỉ xem sinh hoạt thế trần như việc chẳng đặng đừng, trong lúc chờ đợi Chúa đến, thì miễn cưỡng làm cho có vậy thôi, bởi lẽ sinh hoạt thế trần rồi sẽ qua đi, còn sinh hoat phụng vụ, dưới tác động của các bí tích mới là sinh hoạt hiện thực.

Thế nhưng, xin các anh chị biết cho, có thể nói được có một dòng tu chuyên hẳn về việc phụng vụ, sống đời chiêm niệm, đó là dòng của thánh Bênêđictô [Biển Đức], được xem như là những tốp người đã tạo dựng nên xã hội Âu Tây, đến nỗi có người đã gọi thánh Bênêđictô là người cha của văn minh Tây phương, bởi vì sau khi đế quốc Rôma sụp đổ dưới sự tấn công của các bộ lạc man rợ, thì hầu như các Tòa Giám mục và các viện tu của dòng Bênêđictô đã khởi sự xây dựng lại một xã hội mới, một nền văn hóa mới, từ hoạt động kinh tế như khai khẩn đất hoang, thiết lập thủ công nghệ, thậm chí cả thương mại cho đến các sinh hoạt xã hội như cứu tế xã hội và nhiều khi hòa giải những cuộc tranh chấp của dân chúng và, đương nhiên ai cũng biết, ân tình lớn lao của các tu viện dòng Biển Đức trong việc thu thập những vốn liếng về văn hóa Hy Lạp và Rôma.

Rồi những sinh hoạt văn hóa, kinh tế, xã hội của các giới tu sĩ tại Thành phố Hồ Chí Minh thì trên toàn quốc chúng ta ai cũng biết. Ngay chính bản thân tôi, đành rằng đứng về thời lượng có thể nói là bị mất đi trong việc phụng vụ là khá cao, mỗi ngày có khi lên đến một, hai tiếng đồng hồ, nhưng ngày nào tôi không được sống trong đời sống phụng vụ như vậy, thì sức lao động của tôi giảm sút đi nhiều; trái lại, ngày nào được sống đầy đủ đời sống phụng vụ, thì cái năng lực lao động, tinh thần phấn chấn có thể nói là được nhân lên gấp bội.

Tôi không nói đến vấn đề đúng sai về chân lý của đức tin về mặt khách quan, nhưng tôi chỉ nói đến hiệu quả chủ quan đối với các tín hữu, thì chẳng những đời sống siêu nhiên không cản trở các sinh hoạt tự nhiên mà còn mang lại một cường lực mà không gì có thể thay thế được. Nếu có thể nghiên cứu lịch sử Tây phương, các anh chị sẽ nhìn thấy được những đóng góp của Giáo hội Công giáo trong hai mươi thế kỷ qua, về mọi mặt như thế nào. Đương nhiên chúng tôi, những người Kitô hữu, không phủ nhận những khía cạnh tiêu cực.

(Còn tiếp)

- "Để Hiểu Đạo Chúa Hơn" - Thế Tâm Nguyễn Khắc Dương.