Để Hiểu Đạo Chúa Hơn - Giáo hội hữu hình và vô hình - Việc thờ phượng Thiên Chúa theo Kitô giáo

 

ĐỂ HIỂU ĐẠO CHÚA HƠN

+ GIÁO HỘI HỮU HÌNH VÀ VÔ HÌNH

2. Việc thờ phượng Thiên Chúa theo Kitô giáo

Sau đây tôi mạn phép trình bày với các anh chị về đời sổng thờ phượng trong Kitô giáo. Hễ đã nói đến tôn giáo, thì tất nhiên sinh hoạt tế tự thờ phượng là chính yếu và bất cứ tôn giáo nào cũng vậy. Trong đời sống của dân Do Thái, có thể nói toàn bộ cuộc sống của dân Do Thái được tổ chức chung quanh Đền Thánh Giêrusalem. Đền Thánh Giêrusalem là nơi mà ngày đêm các tư tế thay phiên nhau lần lượt dâng lên Thiên Chúa những của lễ hy tế. Nhiều khi đọc Cựu ước, tôi có cảm tưởng mình bị ngộp do những làn hương được liên lỉ xông lên và không khỏi một phần nào hơi ớn ngấy với những vật hy tế chiên, bò, bồ câu đổ máu ra để hiến dâng Thiên Chúa.

Theo các nhà chú giải Kinh thánh và các nhà thần học, các lễ vật hy tế đổ máu ra đấy là phác họa, là hình bóng chuẩn bị cho cuộc hy sinh thực của Giêsu Nazareth cũng sẽ đổ đến giọt máu cuối cùng trên Thánh giá mà Giáo hội Kitô giáo vẫn tiếp tục trong Thánh lễ hiến dâng hằng ngày, và các giáo hữu có bổn phậm tham dự ít nhất mỗi tuần một lần vào ngày Chúa nhật.

Tôn giáo nào cũng có những nghi lễ hiến dâng lên thần linh những của lễ. Việc hiến dâng của lễ như thế mang nhiều ý nghĩa mà hẳn là các vị giáo sư chuyên về các tôn giáo cổ sơ đã nhiều lần trình bày cho các anh chị. Có thể có những của lễ kiểu như một dạng đút lót để cầu cạnh ơn này ơn no, từ ơn xin cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt đẹp, xin cho được bình an, xin cho thoát khỏi tai ương cho đến những ơn giống như trong một bài hát mà chắc anh chị đã từng nghe: "Con quỳ lạy Chúa trên trời/ Sao cho con lấy được người con yêu".

Tất cả những điều đó thì cũng dễ hiểu thôi, vì với thân phận con người sống ở trần gian này, lúc nào chúng ta cũng bị không biết bao nhiêu chuyện chẳng lành uy hiếp dưới mọi dạng và mong muốn có được một cuộc sống an bình, hạnh phúc, cầu xin cho được thoát khỏi bão lụt hoặc thoát khỏi sự đe dọa của một cuộc chiến tranh nguyên tử có nguy cơ đưa cả nhân loại vào chỗ diệt vong, theo tôi nghĩ, cũng là thường tình, không phải là không có một ý nghĩa nào đó.

Tuy nhiên, ngay trong các tôn giáo khác, việc hy tế hay cầu xin không chỉ ngừng lại ở những chuyện ấy, nhưng dần dần có một sự thăng hoa, và cái thăng hoa thứ nhất là một lễ đền tạ: con người bất luận là ai thì lúc nào cũng ý thức mình thường hay vi phạm những quy tắc đạo đức, xúc phạm đến tha nhân, gây ra sự xáo trộn trong đời sống xã hội, thậm chí cả trong trật tự thiên nhiên, từ đó việc thờ cúng mang một ý nghĩa là bày tỏ sự ăn năn hối cải của mình và đền tạ để xin ơn trên giúp mình trở lại với cuộc sống lành mạnh, thánh thiện theo đúng như phẩm giá con người, để tu chỉnh bản thân, vãn hồi trật tự cho xã hội, đem lại sự hài hòa cho cả vũ trụ.

Lý tưởng đó được thâu gồm trong hình ảnh Đức Chúa Giêsu được mô tả như là Con Chiên hy tế, gánh tội thiên hạ. Chẳng phải Thượng Đế, Đấng chí tôn hoặc là Thiên Chúa là một vị thần khát máu, nhưng đó là một nhu cầu chân chính của tâm hồn con người, phạm tội thì phải đền tội một cách tương xứng. Thiên Chúa là Đấng chí thánh, Ngài không thể bao che những hành vi vi phạm những nguyên tắc căn bản của đời sống con người, cá nhân cũng như xã hội. Sự khao khát được đền tạ biểu lộ nơi xu hướng con người là quy tắc đạo đức phải được tôn trọng và bảo vệ, nếu vi phạm thì phải có một sự đền bồi tương xứng và phải có một sự vãn hồi để trật tự được duy trì và phát triển.

Thiên Chúa là Cha từ bi, từ ái, bao dung nhưng không thể bao che. Trong đức tin Kitô giáo, việc đền tạ không chỉ mang một ý nghĩa tinh thần về luân lý mà thôi, - sau này tôi sẽ nói rõ hơn trong phần về các bí tích - còn có một chiều kích là tái tạo lại ngay trong bình diện hữu thể, tương tự như hình ảnh tôi đã dùng về việc biến một chất kim loại bị hoen rỉ (vì tội lỗi) trở về lại cái uyên nguyên, cái tinh tuyền ban đầu, như vậy mới kết hợp được với Thiên Chúa là Đấng chí thánh, chí thiện vốn không thể nào a tòng, bao che, thỏa hiệp với sự ác, sự dữ.

(Còn tiếp)

- "Để Hiểu Đạo Chúa Hơn" - Thế Tâm Nguyễn Khắc Dương.